Haber bizim gazetede yer aldı ama muhtemelen çoğu kişi farkına bile varmadı. Enteresan bir olay yaşandı önceki gün.İngiltere’nin başkenti Londra’da inşası süren ve telsiz şeklinde olduğu için ‘Walkie Talkie’ olarak anılan bir gökdelen inşaatı sebep oldu bu ilginç olaya. Otomobilini park eden Martin Lindsay, 1 saat sonra geri döndüğünde dikiz aynasının eridiğini görüyor. Nedeni ise gökdelenin güneş ışınlarını yansıtan dış cephe kaplamaları. Lindsay, “Arabamı gördüğümde neye uğradığımı şaşırdım. Hepimizi karınca gibi kızartacaklar.” yorumu yapmış. Gökdelenin tek icraatı değil bu üstelik, bazı başka araba ve işyerlerinde de yangın çıkarmış evvelden. Daimi okurlarımız hatırlayacaktır, kısa süre önce bu köşede benzer bir konuda (Toprak ve Gökdelen başlıklı) bir yazı kaleme almış ve Başbakan Tayyip Erdoğan’ın “Bir şehir sadece taş, toprak, çimento ile meydana gelmiyor. Ona insanı katmak gerekiyor. Onu kültürümüzle şekillendirmek gerekiyor.” cümlelerini hatırlatmıştık. Nasıl bir eziklik hissidir bilemiyorum ama modern insan hızla devam ediyor yüksek binalar yapmaya. Bir zorunluluktan ziyade gösteriş ve gövde gösterisi sanki. Zaten isminden başlıyor problem: Gökdelen. Üstelik sadece bizim dilimize has bir kavram değil bu. Dünyanın hemen her dilinde Gökdelen’in karşılığında ürkütücü tanımlar var. Afrikalılar “Wolkekrabber” diyor mesela, ‘Bulut-kazıyan’ demek. Almancadaki “Wolkenkratzer”in de anlamı aynı, Çek ve Slovakçadaki “Mrakodrap”ın da… Boşnaklar “Neboder” diyor yani ‘Gök-yırtan.” Bulgarlar, Ruslar, Çinliler, İspanyollar, İsveçliler, Endonezyalılar, Malezyalılar, Yunanlar ve daha pek çok ülkede de bu kelimenin karşılığı “Gök-kazıyan” demek.İnsanoğlu, alet edevatı keşfettikten hemen sonra başlamış sanırım yatay değil dikey olarak gelişmeye. Kuleler, bacalar, antenler, petrol platformları, gözlem kuleleri ve nihayet mesken olarak yapılan, bulutların bağrına adeta bir hançer gibi saplanan binalar. Ve hatta minareler. Çamlıca Camii ile ilgili tartışmalar esnasında mimarlardan birinin minare yüksekliğini itibar nişanesi olarak görmesi beni şoka uğratmıştı.Güzeller güzeli Bab’Aziz filminin yönetmeni Nacer Khemir’in bir röportajında şöyle dediğini okumuştum: “Çocukluğumun insani boyuttaki minarelerinin yerini ölçüsüz, yalnızca bulutlar ve yıldırımlara hitap eden minareler aldı. Bu muzaffer ve edepsiz özellik, kültürümüzün özüne zarar vermekte.” Bu dikine pervasızlığı ölçüsüzlük, edepsizlik olarak görmekte haksız değil usta sinemacı.Rahmetli Turgut Cansever, Kubbeyi Yere Koymamak’ta ne güzel anlatır bu zihniyeti. Merhum, gökdelen dikmekle, uzun üç şerefeli minare dikmenin aslında aynı zihin yapısının mahsulü olduğunu dile getiriyor hatta ‘bu şirktir’ diyor. Varoşlar, şehreküstü, gecekondu diye belki de dudak bükerek andığımız yerlerin tek eksiğinin teknik destekten yoksun olmaları olarak ifade ediyor. Çok katlı yerleşimleri modernlik, zamanın olmazsa olmazı olarak görmemizin temelini ta Tanzimat’ın yanlışlarından biri, Fransızların vazgeçtiği şeyi bizim körü körüne taklit etmemiz olduğunu ifade ediyor. 160 katlı ve yüksekliği neredeyse bir kilometreyi bulan binalar var şu an yeryüzünde. Yanlış bilmiyorsam atmosfer mesafesi bunun 47 katı. İnsanlar genelde Vertigo ile karıştırır ama tuhaf bir ‘akrofobi’ ezikliğiyle bir şeylerle rekabet halinde sanki insanlık. Oysa yükseklikten ürkülmesi, korkulması, baş dönmesi gayet tabii ve insani bir durum.Kutsal kitabımız şöyle buyuruyor: “Siz her yüksek yere, bir alamet bina yapıp saçma sapan şeylerle mi uğraşırsınız? O muazzam yapıları dünyada ebedî kalmak gayesiyle mi inşa ediyorsunuz?” (Şuara, 128)
Haber bizim gazetede yer aldı ama muhtemelen çoğu kişi farkına bile varmadı. Enteresan bir olay yaşandı önceki gün.İngiltere’nin başkenti Londra’da inşası süren ve telsiz şeklinde olduğu için ‘Walkie Talkie’ olarak anılan bir gökdelen inşaatı sebep oldu bu ilginç olaya. Otomobilini park eden Martin Lindsay, 1 saat sonra geri döndüğünde dikiz aynasının eridiğini görüyor. Nedeni ise gökdelenin güneş ışınlarını yansıtan dış cephe kaplamaları. Lindsay, “Arabamı gördüğümde neye uğradığımı şaşırdım. Hepimizi karınca gibi kızartacaklar.” yorumu yapmış. Gökdelenin tek icraatı değil bu üstelik, bazı başka araba ve işyerlerinde de yangın çıkarmış evvelden. Daimi okurlarımız hatırlayacaktır, kısa süre önce bu köşede benzer bir konuda (Toprak ve Gökdelen başlıklı) bir yazı kaleme almış ve Başbakan Tayyip Erdoğan’ın “Bir şehir sadece taş, toprak, çimento ile meydana gelmiyor. Ona insanı katmak gerekiyor. Onu kültürümüzle şekillendirmek gerekiyor.” cümlelerini hatırlatmıştık. Nasıl bir eziklik hissidir bilemiyorum ama modern insan hızla devam ediyor yüksek binalar yapmaya. Bir zorunluluktan ziyade gösteriş ve gövde gösterisi sanki. Zaten isminden başlıyor problem: Gökdelen. Üstelik sadece bizim dilimize has bir kavram değil bu. Dünyanın hemen her dilinde Gökdelen’in karşılığında ürkütücü tanımlar var. Afrikalılar “Wolkekrabber” diyor mesela, ‘Bulut-kazıyan’ demek. Almancadaki “Wolkenkratzer”in de anlamı aynı, Çek ve Slovakçadaki “Mrakodrap”ın da… Boşnaklar “Neboder” diyor yani ‘Gök-yırtan.” Bulgarlar, Ruslar, Çinliler, İspanyollar, İsveçliler, Endonezyalılar, Malezyalılar, Yunanlar ve daha pek çok ülkede de bu kelimenin karşılığı “Gök-kazıyan” demek.İnsanoğlu, alet edevatı keşfettikten hemen sonra başlamış sanırım yatay değil dikey olarak gelişmeye. Kuleler, bacalar, antenler, petrol platformları, gözlem kuleleri ve nihayet mesken olarak yapılan, bulutların bağrına adeta bir hançer gibi saplanan binalar. Ve hatta minareler. Çamlıca Camii ile ilgili tartışmalar esnasında mimarlardan birinin minare yüksekliğini itibar nişanesi olarak görmesi beni şoka uğratmıştı.Güzeller güzeli Bab’Aziz filminin yönetmeni Nacer Khemir’in bir röportajında şöyle dediğini okumuştum: “Çocukluğumun insani boyuttaki minarelerinin yerini ölçüsüz, yalnızca bulutlar ve yıldırımlara hitap eden minareler aldı. Bu muzaffer ve edepsiz özellik, kültürümüzün özüne zarar vermekte.” Bu dikine pervasızlığı ölçüsüzlük, edepsizlik olarak görmekte haksız değil usta sinemacı.Rahmetli Turgut Cansever, Kubbeyi Yere Koymamak’ta ne güzel anlatır bu zihniyeti. Merhum, gökdelen dikmekle, uzun üç şerefeli minare dikmenin aslında aynı zihin yapısının mahsulü olduğunu dile getiriyor hatta ‘bu şirktir’ diyor. Varoşlar, şehreküstü, gecekondu diye belki de dudak bükerek andığımız yerlerin tek eksiğinin teknik destekten yoksun olmaları olarak ifade ediyor. Çok katlı yerleşimleri modernlik, zamanın olmazsa olmazı olarak görmemizin temelini ta Tanzimat’ın yanlışlarından biri, Fransızların vazgeçtiği şeyi bizim körü körüne taklit etmemiz olduğunu ifade ediyor. 160 katlı ve yüksekliği neredeyse bir kilometreyi bulan binalar var şu an yeryüzünde. Yanlış bilmiyorsam atmosfer mesafesi bunun 47 katı. İnsanlar genelde Vertigo ile karıştırır ama tuhaf bir ‘akrofobi’ ezikliğiyle bir şeylerle rekabet halinde sanki insanlık. Oysa yükseklikten ürkülmesi, korkulması, baş dönmesi gayet tabii ve insani bir durum.Kutsal kitabımız şöyle buyuruyor: “Siz her yüksek yere, bir alamet bina yapıp saçma sapan şeylerle mi uğraşırsınız? O muazzam yapıları dünyada ebedî kalmak gayesiyle mi inşa ediyorsunuz?” (Şuara, 128)