Başkan Obama geçen martta Esed rejiminin halkına karşı kimyasal silah kullanması halinde ‘kırmızı çizgiyi’ aşacağını, bunun olması halinde hesapların değişeceğini, bu konuyu araştırdıklarını ifade etmişti.Obama bu beyanın ardından yaklaşık üç ay sonra rejimin kimyasal silah kullandığını kesin olarak belirlediklerini birkaç gün önce açıklamış, ‘kırmızı çizginin’ aşıldığını da kabul etmiş ve hesaplarının değiştiğini ima ederek muhaliflere artık silah yardımı yapacaklarını dünyaya duyurmuş bulunuyor.Obama’nın bu tavır ya da politika değiştirmesi hem içerideki ve hem de dışarıdaki çeşitli baskılar ve Suriye’deki askerî dengelerdeki son gelişmeler sonucu gerçekleşmiş oluyor. Esasen hangi sebeple olursa olsun bu değişiklik olumlu sayılmalı; zira çok uzun süren tereddüt, şüphe, kararsızlık ve isteksizliğe rağmen sonunda Obama küçük de olsa bu adımı atmış, meseleye askerî yönden de az da olsa katılmayı kabul etmiş bulunuyor. Ayrıca, silah yardımı vaadi ile karşısına almamaya özen gösterdiği Rusya’yı da oldukça rahatsız etmiş görünüyor. Nitekim, Rusya Obama’nın askerî yardım vaadine hemen karşı çıkmış da bulunuyor.Diğer yandan, Obama’nın vaat ettiği askerî yardımın kapsamı, mahiyeti bilinmiyor. Amerikalı yetkililer bu konuda renk vermiyorlar. Ancak, yönetime yakın kaynaklar bu yardımın hafif silahlardan ve cephaneden meydana geleceğini, ağır silahların sağlanmasının söz konusu olmadığını söylüyorlar. Ayrıca, muhaliflerin ısrarla talep ettikleri uçaksavar füze ve silahlarının da yardım kapsamına girmediği çeşitli kaynaklarca dile getiriliyor. Bu arada silah sevkiyat ve teslimatının ne zaman olacağı da meçhul görünüyor. Esed ordusu ve milislerine karşı çok zor şartlarda savaşan muhalifler de bu konuda memnun görünmüyorlar: Bunlar Amerika’nın muhtemel silah yardımını “geç ama yerinde” şeklinde değerlendiriyorlar. Ayrıca, defalarca söyledikleri gibi kendilerine muhakkak tanksavar ve uçaksavar silahları verilmesi gerektiğini tekrarlıyorlar.Amerika, belki tanksavar verecek; ama uçaksavar silahı vermeyecek. Tanksavar veya zırhlı araçlara karşı kullanılan silahlar bakımından ise herhalde bunlar bizde de kamuoyuna mal olmuş LAW ya da benzeri silahlar olacak. LAW silahı denen bu silahlardan bizde de var. Tek kullanımlık bu silah esasen bir tanksavar silahı. LAW’ın açılımı da ‘Light Anti-tank Weapon.’ Dediğim gibi bizim envanterimizde bu silahlardan var; ayrıca uçak ve helikopterlere karşı en etkili silahlardan olan Stingerler de bizde mevcut. Hatta bunlar bugün Suriye sınırında konuşlu bulunuyor. Yani muhaliflerin talep ettikleri silahlar bizde mevcut. Bunu burada belirttikten sonra gelelim Amerika’nın vaat ettiği hafif silahlara. Bunlar da herhalde M16 ya da aynı sınıftan otomatik tüfekler olacak. Muhaliflerin elindeki piyade silahlarının Rus silahları olduğu düşünüldüğünde M16’ların kullanımının öğrenilmesinin de bir zaman alacağı da söylenebilir.Kısacası, Amerika’nın silah yardımı gerçekleşse bile bunun savaş alanındaki durumu muhaliflerin lehine değiştirmesi mümkün görünmüyor. Esasen, bu köşede defalarca söylediğimiz gibi, askerî dengenin muhalifler lehine değişmesi isteniyorsa bu ancak bunlara rejimin hava ve kara ateş gücünü zayıflatacak silahların verilmesi ile mümkün olabilecek.Bu bakımdan, rejimin hava gücüne karşı uçaksavar silahları, tank ve zırhlı araçlarına karşı da mutlaka tanksavar silahları gerekiyor. Bunlar olmadan rejimin ateş gücüne karşı sadece hafif silahlarla karşı koymak çok zor; hatta hemen hemen imkânsız görünüyor. Zaten muhalifler de bundan başka bir şey söylemiyor, “bu silahlar olmadan rejime karşı koymak mümkün olmuyor” diyorlar.Ayrıca, farz edelim muhaliflere uçaksavar ve tanksavar verildi; bunlarla belli bir kazanım elde edildi. Ancak bu yetmez. Rejimin en amansız silahı olan 2500 civarındaki ağır topları, 1000 kadar ağır havanı ve sayısı bilinmeyen Scud ve benzeri füze bataryaları ne olacak? Bunlar nasıl saf dışı edilebilecek? Hatırlatmaya gerek yok ama yine de söyleyelim: Bunlar ancak etkili bir hava harekatı ile saf dışı edilebilir.Amerikan yardımı ve diğer muhtemel yardımlar rejimin yeni saldırılara hazırlandığı şu safhada geç ve yetersiz. Bu da son sözümüz ve askerî durumun son fotoğrafı olsun. f.ertan@zaman.com.tr
Başkan Obama geçen martta Esed rejiminin halkına karşı kimyasal silah kullanması halinde ‘kırmızı çizgiyi’ aşacağını, bunun olması halinde hesapların değişeceğini, bu konuyu araştırdıklarını ifade etmişti.Obama bu beyanın ardından yaklaşık üç ay sonra rejimin kimyasal silah kullandığını kesin olarak belirlediklerini birkaç gün önce açıklamış, ‘kırmızı çizginin’ aşıldığını da kabul etmiş ve hesaplarının değiştiğini ima ederek muhaliflere artık silah yardımı yapacaklarını dünyaya duyurmuş bulunuyor.Obama’nın bu tavır ya da politika değiştirmesi hem içerideki ve hem de dışarıdaki çeşitli baskılar ve Suriye’deki askerî dengelerdeki son gelişmeler sonucu gerçekleşmiş oluyor. Esasen hangi sebeple olursa olsun bu değişiklik olumlu sayılmalı; zira çok uzun süren tereddüt, şüphe, kararsızlık ve isteksizliğe rağmen sonunda Obama küçük de olsa bu adımı atmış, meseleye askerî yönden de az da olsa katılmayı kabul etmiş bulunuyor. Ayrıca, silah yardımı vaadi ile karşısına almamaya özen gösterdiği Rusya’yı da oldukça rahatsız etmiş görünüyor. Nitekim, Rusya Obama’nın askerî yardım vaadine hemen karşı çıkmış da bulunuyor.Diğer yandan, Obama’nın vaat ettiği askerî yardımın kapsamı, mahiyeti bilinmiyor. Amerikalı yetkililer bu konuda renk vermiyorlar. Ancak, yönetime yakın kaynaklar bu yardımın hafif silahlardan ve cephaneden meydana geleceğini, ağır silahların sağlanmasının söz konusu olmadığını söylüyorlar. Ayrıca, muhaliflerin ısrarla talep ettikleri uçaksavar füze ve silahlarının da yardım kapsamına girmediği çeşitli kaynaklarca dile getiriliyor. Bu arada silah sevkiyat ve teslimatının ne zaman olacağı da meçhul görünüyor. Esed ordusu ve milislerine karşı çok zor şartlarda savaşan muhalifler de bu konuda memnun görünmüyorlar: Bunlar Amerika’nın muhtemel silah yardımını “geç ama yerinde” şeklinde değerlendiriyorlar. Ayrıca, defalarca söyledikleri gibi kendilerine muhakkak tanksavar ve uçaksavar silahları verilmesi gerektiğini tekrarlıyorlar.Amerika, belki tanksavar verecek; ama uçaksavar silahı vermeyecek. Tanksavar veya zırhlı araçlara karşı kullanılan silahlar bakımından ise herhalde bunlar bizde de kamuoyuna mal olmuş LAW ya da benzeri silahlar olacak. LAW silahı denen bu silahlardan bizde de var. Tek kullanımlık bu silah esasen bir tanksavar silahı. LAW’ın açılımı da ‘Light Anti-tank Weapon.’ Dediğim gibi bizim envanterimizde bu silahlardan var; ayrıca uçak ve helikopterlere karşı en etkili silahlardan olan Stingerler de bizde mevcut. Hatta bunlar bugün Suriye sınırında konuşlu bulunuyor. Yani muhaliflerin talep ettikleri silahlar bizde mevcut. Bunu burada belirttikten sonra gelelim Amerika’nın vaat ettiği hafif silahlara. Bunlar da herhalde M16 ya da aynı sınıftan otomatik tüfekler olacak. Muhaliflerin elindeki piyade silahlarının Rus silahları olduğu düşünüldüğünde M16’ların kullanımının öğrenilmesinin de bir zaman alacağı da söylenebilir.Kısacası, Amerika’nın silah yardımı gerçekleşse bile bunun savaş alanındaki durumu muhaliflerin lehine değiştirmesi mümkün görünmüyor. Esasen, bu köşede defalarca söylediğimiz gibi, askerî dengenin muhalifler lehine değişmesi isteniyorsa bu ancak bunlara rejimin hava ve kara ateş gücünü zayıflatacak silahların verilmesi ile mümkün olabilecek.Bu bakımdan, rejimin hava gücüne karşı uçaksavar silahları, tank ve zırhlı araçlarına karşı da mutlaka tanksavar silahları gerekiyor. Bunlar olmadan rejimin ateş gücüne karşı sadece hafif silahlarla karşı koymak çok zor; hatta hemen hemen imkânsız görünüyor. Zaten muhalifler de bundan başka bir şey söylemiyor, “bu silahlar olmadan rejime karşı koymak mümkün olmuyor” diyorlar.Ayrıca, farz edelim muhaliflere uçaksavar ve tanksavar verildi; bunlarla belli bir kazanım elde edildi. Ancak bu yetmez. Rejimin en amansız silahı olan 2500 civarındaki ağır topları, 1000 kadar ağır havanı ve sayısı bilinmeyen Scud ve benzeri füze bataryaları ne olacak? Bunlar nasıl saf dışı edilebilecek? Hatırlatmaya gerek yok ama yine de söyleyelim: Bunlar ancak etkili bir hava harekatı ile saf dışı edilebilir.Amerikan yardımı ve diğer muhtemel yardımlar rejimin yeni saldırılara hazırlandığı şu safhada geç ve yetersiz. Bu da son sözümüz ve askerî durumun son fotoğrafı olsun. f.ertan@zaman.com.tr