Batılı demokrasi, demokrasi adına meydanlara dökülen kitlelerin ne kadarını karşılayabileceğinin test edilmesi yönüyle Mısır’da kritik bir sınavdan geçiyor. Ortada bir paradoks var.Bir yandan Müslüman Kardeşler (İhvan) gibi bölgenin en köklü İslami hareketi demokratik bir talepte bulunuyor, diğer yandan demokrasi yanlısı Batı dünyası (ABD ve AB) söz konusu demokratik talebi bastıran askeri darbeye sahip çıkıyor. Darbeye arka çıkanlar sadece hükümetler ve devletler değil, fikri ve siyasi gruplar da; liberaller, laikler, solcular, milliyetçiler vs.Açıklanmayı bekleyen paradoks derindeki bir sorunu ortaya çıkarıyor: Batı tarafından formüle edilmiş demokrasi teorisi, Mısır’da -ve kısmen Türkiye’de- onu var eden özel toplumsal ve felsefi şartların dışında yeni karşılaştığı fikri çerçeveler ve toplumsal aktörler karşısında acziyet içine girmiş bulunuyor.John Esposito Mısır darbesinden sonra Batı medyasında “Ortadoğu’nun demokrasiye ne kadar hazır olduğu” konusunun tartışıldığını söylüyor. Aslında soruyu “İslam dünyası Batı tarafından standartları tayin ve tespit edilmiş olan demokrasiyi içselleştirme kapasitesine sahip mi, değil mi?” şeklinde değiştirmek lazım. Değilse “başka bir demokrasi” mümkün mü? Çünkü tartışmanın merkezi yerinde demokrasi içinde siyaset yapmak isteyen grupların İslamiyet’i referans almaları ve sınıfları iktidara taşımak üzere şekillenmiş bulunan Batı tipi siyasi partilerden farklı cemaat yapılarının birer siyasi aktör olarak yarışa katılmaları olgusu yatmaktadır. Bunun farkında olan Esposito şöyle diyor: “Avrupa ve Amerika Mısır darbesini onaylayan bir tavır sergileyerek aslında ‘Batı’nın Ortadoğu’da demokratik yönetimlere özellikle İslamî bir referansa sahip bir demokrasilere hazır olmadığı’ mesajını verme riskine girmiş oluyor. Batı darbeye darbe diyemeyerek, perde arkasından askerleri destekleyerek ve darbeye karşı çıkan milyonlarca Mısırlıyı görmezden gelerek ‘biz demokrasiyi bizim istediğimiz tarzda bir demokrasi olduğu müddetçe destekleriz’ duruşunu benimsemiştir.” (Zaman, 27 Temmuz 2013.)Zaman’da (26 Temmuz) konuşması yayınlanan Mısırlı siyaset bilimci Marwa (Merve) Maziad, İhvan’ın bir siyasi parti olmayıp bütün Arap ülkelerinde şubeleri olan Panislamist bir hareket olduğunu söylüyor. Amacı Müslüman bireylerin, toplumsal hayatın ve birlik içinde yer alacak devletlerin düzenini İslami değerlere göre düzenlemeye çalışmak. Maziad darbecilere duyduğu sempatiyi gizlemeye çalışsa da, Mursi’nin İhvan’ın 2012’de seçimleri kazandıktan sonra “bütün kurumları ele geçirmeye, demokratik haklara saygısız bir yönetim kurmaya yöneldikleri”ni söyleyerek aslında darbeye naif de olsa bir meşruiyet zemini arıyor. Ona göre her ne kadar Özgürlük ve Adalet Partisi’ni kurup seçimlere katıldıysalar bile, geride aslolan İhvan’dır ve İhvan’ın dizginleri Mursi’nin elinde değil, genel mürşid Muhammed Bedii’nin elindedir. Bu kombinezonda Mursi, kendini İhvan’dan ayıramadı, Mısırlılar da -herhalde darbeci liberal, milliyetçi, solcu-sosyalist II. Tahrircileri kastediyor- Mursi’ye “Pardon, biz İhvan’ı ve mürşidi seçmedik” dediler, Mursi diretince askeri demokrasiyi kurtarmaya çağırdılar. Maziad’ın İhvan yerine “Milli Görüş gömleğini çıkarıp siyaset yaptığını beyan eden AK Parti”yi örnek gösteriyor. Ama bize neden AK Parti’nin şimdi Batı tarafından antidemokratik yollarla devrilmek istendiğini açıklamıyor.NOT: Darbecilerin Kahire ve diğer şehirlerde giriştiği katliam darbenin iç ve dış destekleyicileri tarafından kanlı bir sürece sokulmak istendiğini gösteriyor. Libya üzerinden silahlı gruplar Mısır’a sokulup Suriye’dekine benzer bir iç savaş planlanıyor. Bugüne kadar İhvan silahlı mücadele ve şiddetten kaçındı. İhvan Sözcüsü Dr. Eşref Abdülgaffar, “Bizi sürekli öldürüyorlar ama biz asla öldürmeyeceğiz” diyor. Müslüman Kardeşler silahla karşılık vermeden direnişlerine devam etme kararlılığını gösterebilirlerse hakkın toparlayıcı gücü Firavun ve işbirlikçilerini mağlup edecektir. Başarı, Suriye’deki hataya düşülmemesine bağlıdır. Dualarımızla yanlarındayız.
Batılı demokrasi, demokrasi adına meydanlara dökülen kitlelerin ne kadarını karşılayabileceğinin test edilmesi yönüyle Mısır’da kritik bir sınavdan geçiyor. Ortada bir paradoks var.Bir yandan Müslüman Kardeşler (İhvan) gibi bölgenin en köklü İslami hareketi demokratik bir talepte bulunuyor, diğer yandan demokrasi yanlısı Batı dünyası (ABD ve AB) söz konusu demokratik talebi bastıran askeri darbeye sahip çıkıyor. Darbeye arka çıkanlar sadece hükümetler ve devletler değil, fikri ve siyasi gruplar da; liberaller, laikler, solcular, milliyetçiler vs.Açıklanmayı bekleyen paradoks derindeki bir sorunu ortaya çıkarıyor: Batı tarafından formüle edilmiş demokrasi teorisi, Mısır’da -ve kısmen Türkiye’de- onu var eden özel toplumsal ve felsefi şartların dışında yeni karşılaştığı fikri çerçeveler ve toplumsal aktörler karşısında acziyet içine girmiş bulunuyor.John Esposito Mısır darbesinden sonra Batı medyasında “Ortadoğu’nun demokrasiye ne kadar hazır olduğu” konusunun tartışıldığını söylüyor. Aslında soruyu “İslam dünyası Batı tarafından standartları tayin ve tespit edilmiş olan demokrasiyi içselleştirme kapasitesine sahip mi, değil mi?” şeklinde değiştirmek lazım. Değilse “başka bir demokrasi” mümkün mü? Çünkü tartışmanın merkezi yerinde demokrasi içinde siyaset yapmak isteyen grupların İslamiyet’i referans almaları ve sınıfları iktidara taşımak üzere şekillenmiş bulunan Batı tipi siyasi partilerden farklı cemaat yapılarının birer siyasi aktör olarak yarışa katılmaları olgusu yatmaktadır. Bunun farkında olan Esposito şöyle diyor: “Avrupa ve Amerika Mısır darbesini onaylayan bir tavır sergileyerek aslında ‘Batı’nın Ortadoğu’da demokratik yönetimlere özellikle İslamî bir referansa sahip bir demokrasilere hazır olmadığı’ mesajını verme riskine girmiş oluyor. Batı darbeye darbe diyemeyerek, perde arkasından askerleri destekleyerek ve darbeye karşı çıkan milyonlarca Mısırlıyı görmezden gelerek ‘biz demokrasiyi bizim istediğimiz tarzda bir demokrasi olduğu müddetçe destekleriz’ duruşunu benimsemiştir.” (Zaman, 27 Temmuz 2013.)Zaman’da (26 Temmuz) konuşması yayınlanan Mısırlı siyaset bilimci Marwa (Merve) Maziad, İhvan’ın bir siyasi parti olmayıp bütün Arap ülkelerinde şubeleri olan Panislamist bir hareket olduğunu söylüyor. Amacı Müslüman bireylerin, toplumsal hayatın ve birlik içinde yer alacak devletlerin düzenini İslami değerlere göre düzenlemeye çalışmak. Maziad darbecilere duyduğu sempatiyi gizlemeye çalışsa da, Mursi’nin İhvan’ın 2012’de seçimleri kazandıktan sonra “bütün kurumları ele geçirmeye, demokratik haklara saygısız bir yönetim kurmaya yöneldikleri”ni söyleyerek aslında darbeye naif de olsa bir meşruiyet zemini arıyor. Ona göre her ne kadar Özgürlük ve Adalet Partisi’ni kurup seçimlere katıldıysalar bile, geride aslolan İhvan’dır ve İhvan’ın dizginleri Mursi’nin elinde değil, genel mürşid Muhammed Bedii’nin elindedir. Bu kombinezonda Mursi, kendini İhvan’dan ayıramadı, Mısırlılar da -herhalde darbeci liberal, milliyetçi, solcu-sosyalist II. Tahrircileri kastediyor- Mursi’ye “Pardon, biz İhvan’ı ve mürşidi seçmedik” dediler, Mursi diretince askeri demokrasiyi kurtarmaya çağırdılar. Maziad’ın İhvan yerine “Milli Görüş gömleğini çıkarıp siyaset yaptığını beyan eden AK Parti”yi örnek gösteriyor. Ama bize neden AK Parti’nin şimdi Batı tarafından antidemokratik yollarla devrilmek istendiğini açıklamıyor.NOT: Darbecilerin Kahire ve diğer şehirlerde giriştiği katliam darbenin iç ve dış destekleyicileri tarafından kanlı bir sürece sokulmak istendiğini gösteriyor. Libya üzerinden silahlı gruplar Mısır’a sokulup Suriye’dekine benzer bir iç savaş planlanıyor. Bugüne kadar İhvan silahlı mücadele ve şiddetten kaçındı. İhvan Sözcüsü Dr. Eşref Abdülgaffar, “Bizi sürekli öldürüyorlar ama biz asla öldürmeyeceğiz” diyor. Müslüman Kardeşler silahla karşılık vermeden direnişlerine devam etme kararlılığını gösterebilirlerse hakkın toparlayıcı gücü Firavun ve işbirlikçilerini mağlup edecektir. Başarı, Suriye’deki hataya düşülmemesine bağlıdır. Dualarımızla yanlarındayız.