Dün itibarıyla e-fatura kapsamına girmesi gerekenlerin Gelir İdaresi’ne başvurularını tamamlamış olmaları gerekiyordu. Bu kapsamda olduğu halde başvurmayanların gecikmeli de olsa başvurmalarında fayda var.Kamuoyunda e-fatura konusu ile ilgili çok spekülasyon dolaşıyor. Uygulamada tabii olarak birçok ayrıntı ortaya çıkıyor. Herkes kendi durumuna özel cevap olacak şekilde bilgi almak istiyor. Biraz da bu yüzden ama daha çok alışkanlıktan kaynaklanan sebeplerle başvuruların bitiş tarihinin uzatılması beklendi. Ancak gerek Maliye bakanı gerekse de ilgili İdare bu yönde gelen talepleri hep olumsuz cevapladı. Daha önce yazılarımda belirttiğim üzere 30 bine yakın firmanın bu kapsama girmesi bekleniyor. Şimdi hemen herkesin aklında e-fatura ile ilgili sorular var. Gelir İdaresi’nde daire başkanlığı yapan arkadaşım Uğur Doğan bu sorulara doyurucu cevap verecek bir kitap hazırlamış. Seçkin Yayıncılık tarafından çıkarılan “550 soruda e-fatura e-defter” ismi ile yayımlanan kitap bu alanda bir ilk olma özelliği taşıyor. Kapsama girecek mükelleflerle ilgili sorulardan, sistemin nasıl işleyeceğine kadar birçok soru bu kitapta cevap buluyor. Mevcut mevzuata göre cirosu 2011 yılı 10 milyon TL’yi geçen firmalar ÖTV’nin III sayılı listesinde yer alan malları imal, inşa veya ithal edenlerden mal alıyorsa e-faturaya geçmek zorunda. Ayrıca yine madeni yağ lisansına sahip olan firmalar ile bunlardan mal alan ve cirosu 25 milyon lirayı geçen firmaların e-faturaya geçmesi gerekiyor. Bu rakamların düşük olduğu alt limitlerin daha yüksek tutulması gerektiğini düşünüyorum ama birkaç ay içerisinde bu limitlerin daha da aşağıya çekileceğini öğrendim. Bir iki ay içerisinde çıkacak tebliğle uygulamanın genişletilmesi sağlanacak. Limitin aşağıya çekilmesinin yanı sıra sektörel sınırlama da kaldırılacak. Yani başka sektörlerde faaliyet gösteren mükelleflere de e-fatura kullanma mecburiyeti getirilecek. Önümüzdeki yıllarda kamuya kesilecek tüm faturaların e-fatura olması planlanıyor. Orta vadede sadece mükelleflerin birbiri arasındaki faturalarda değil nihai tüketicilere yapılan satışlarda da e-fatura düzenleme mecburiyeti getirilecek. Maliye Bakanlığı e-faturalardan alınan bilgiler sayesinde mükelleflerin beyannamelerini önceden hazırlamanın, mükelleflerden alınan form Ba-Bs’lerin verilmesine gerek kalmadan ekonominin tomografisini çekmenin hayallerini kuruyor. Bilgi işlem teknolojisinde yaşanan gelişmeleri gördükçe bunların hayal olmadığını kabul etmek gerekir. Bu arada e-fatura düzenlemesi gerekenlerin her satış için e-fatura düzenlememesi özellikle düşük tutarlı satışların kapsam dışında tutulması gerekir. Sanırım bu konuda da bir esneklik yapılması düşünülüyor. Akıllara takılan veya bana iletilen bazı sorulara gelince; Elektronik fatura zorunluluk kapsamında olup belirlenen tarihten itibaren fatura kullanıcısı olmayan mükelleflere uygulanan yaptırım ne olacak? Zorunluluk kapsamında olup e-fatura uygulamasına belirtilen tarihte geçmeyen mükelleflere Vergi Usul Kanunu’nun ceza hükümleri tatbik olunacak. İşletmem aynı anda hem kağıt hem e-fatura düzenleyebilir mi? e-fatura uygulamasına dahil olan mükelleflerin kendi aralarındaki faturalaşma süreçlerinin elektronik olması gerekiyor. Diğer bir ifade ile sisteme dahil olan mükelleflerin kendi aralarında kağıt fatura düzenlemeleri mümkün değil. Ancak e-fatura sistemine dahil olan bir mükellefin, fatura düzenleyeceği mükellef e-fatura sistemine kayıtlı bir mükellef değilse, bu mükellefe düzenlenecek fatura mecburen kağıt olmak zorundadır. Zorunluluk kapsamında olan ancak sisteme kayıtlı olmayan kullanıcılara kağıt fatura düzenlenmesi durumunda gönderen tarafa cezai yaptırım olur mu? Elektronik fatura kullanım zorunluluğu 01.09.2013 tarihinden itibaren sisteme kayıtlı taraflar arasında zorunludur. Ancak zorunluluk kapsamında olmasına rağmen sisteme kayıtlı olmayan tarafa kağıt fatura gönderilmesi gönderen tarafa herhangi bir mesuliyet yüklemez. Listedeki satıcılardan hizmet alınsa bile bu kapsama girilir mi? Söz konusu mükelleflerden sadece mal alışları bulunan mükelleflerin aldığı malın türüne, fiyatına veya herhangi bir özelliğine bakılmaksızın elektronik fatura uygulamalarına dahil olacaklar. Hizmet alımları ise kapsam dâhilinde değildir. Söz gelimi madeni yağ lisansına sahip birinden 2012 yılında bir gayrimenkul alan mükellefin 2011 hasılatı 25 milyonu geçiyorsa uygulama kapsamındadır. Aynı mükellef sadece bakım hizmeti almışsa kapsam dışıdır. e-fatura Uygulaması haricindeki bir yolla e-fatura gönderebilir miyim? e-fatura, e-fatura uygulaması aracılığı ile müşterilere gönderilmelidir. Bu bakımdan uygulama harici yollarla gönderilen herhangi bir elektronik belge Vergi Usul Kanunu kapsamında e-fatura olarak kabul edilmez. Müşterinin uygulama üzerinde tanımlı olması, faturanın format ve standartlara uyması ve elektronik belgenin mali mühür/e-imza ile mühürlenmiş/imzalanmış olması bu sonucu değiştirmez. e-Faturayı nasıl muhafaza ve ibraz edeceğim? Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre mükellefler, gerek düzenledikleri gerekse adlarına düzenlenen faturaları, yasal süreler dahilinde muhafaza ve istendiğinde ibraz etmekle yükümlüdürler. e-faturanın veri bütünlüğünün sağlanması ile kaynağının inkar edilemezliği mali mühürle ve 5070 sayılı kanunla getirilen nitelikli elektronik sertifika ile garanti altına alınmaktadır. Elektronik imzanın ve mali mührün doğruluk ve geçerlilik kontrolünün ancak elektronik ortamda yapılabilmesi nedeniyle e-faturanın kâğıda basılarak saklanması söz konusu değildir. Bu nedenle mükellefler, düzenledikleri ve aldıkları e-Faturaları, üzerindeki mali mühür veya elektronik imzayı da içerecek şekilde kanuni süreler dâhilinde kendi bünyelerindeki elektronik, manyetik veya optik ortamlarda muhafaza ve istendiğinde elektronik, manyetik veya optik araçlar vasıtasıyla ibraz edeceklerdir. Muhafaza ve ibraz yükümlülüğü, arşivlenen faturaların doğruluğuna, bütünlüğüne ve değişmezliğine ilişkin olan her türlü elektronik kayıt ve veri, veritabanı dosyası, saklama ortamı ile doğrulama ve görüntüleme araçlarının tümünü kapsamakta olup, e-faturalara istendiğinde kolaylıkla erişebilmeyi, anlaşılabilir ve eksiksiz bir biçimde görüntüleyebilmeyi ve faturaların okunabilir kâğıt baskılarını üretebilmeyi sağlayacak biçimde yerine getirilmelidir.
Dün itibarıyla e-fatura kapsamına girmesi gerekenlerin Gelir İdaresi’ne başvurularını tamamlamış olmaları gerekiyordu. Bu kapsamda olduğu halde başvurmayanların gecikmeli de olsa başvurmalarında fayda var.Kamuoyunda e-fatura konusu ile ilgili çok spekülasyon dolaşıyor. Uygulamada tabii olarak birçok ayrıntı ortaya çıkıyor. Herkes kendi durumuna özel cevap olacak şekilde bilgi almak istiyor. Biraz da bu yüzden ama daha çok alışkanlıktan kaynaklanan sebeplerle başvuruların bitiş tarihinin uzatılması beklendi. Ancak gerek Maliye bakanı gerekse de ilgili İdare bu yönde gelen talepleri hep olumsuz cevapladı. Daha önce yazılarımda belirttiğim üzere 30 bine yakın firmanın bu kapsama girmesi bekleniyor. Şimdi hemen herkesin aklında e-fatura ile ilgili sorular var. Gelir İdaresi’nde daire başkanlığı yapan arkadaşım Uğur Doğan bu sorulara doyurucu cevap verecek bir kitap hazırlamış. Seçkin Yayıncılık tarafından çıkarılan “550 soruda e-fatura e-defter” ismi ile yayımlanan kitap bu alanda bir ilk olma özelliği taşıyor. Kapsama girecek mükelleflerle ilgili sorulardan, sistemin nasıl işleyeceğine kadar birçok soru bu kitapta cevap buluyor. Mevcut mevzuata göre cirosu 2011 yılı 10 milyon TL’yi geçen firmalar ÖTV’nin III sayılı listesinde yer alan malları imal, inşa veya ithal edenlerden mal alıyorsa e-faturaya geçmek zorunda. Ayrıca yine madeni yağ lisansına sahip olan firmalar ile bunlardan mal alan ve cirosu 25 milyon lirayı geçen firmaların e-faturaya geçmesi gerekiyor. Bu rakamların düşük olduğu alt limitlerin daha yüksek tutulması gerektiğini düşünüyorum ama birkaç ay içerisinde bu limitlerin daha da aşağıya çekileceğini öğrendim. Bir iki ay içerisinde çıkacak tebliğle uygulamanın genişletilmesi sağlanacak. Limitin aşağıya çekilmesinin yanı sıra sektörel sınırlama da kaldırılacak. Yani başka sektörlerde faaliyet gösteren mükelleflere de e-fatura kullanma mecburiyeti getirilecek. Önümüzdeki yıllarda kamuya kesilecek tüm faturaların e-fatura olması planlanıyor. Orta vadede sadece mükelleflerin birbiri arasındaki faturalarda değil nihai tüketicilere yapılan satışlarda da e-fatura düzenleme mecburiyeti getirilecek. Maliye Bakanlığı e-faturalardan alınan bilgiler sayesinde mükelleflerin beyannamelerini önceden hazırlamanın, mükelleflerden alınan form Ba-Bs’lerin verilmesine gerek kalmadan ekonominin tomografisini çekmenin hayallerini kuruyor. Bilgi işlem teknolojisinde yaşanan gelişmeleri gördükçe bunların hayal olmadığını kabul etmek gerekir. Bu arada e-fatura düzenlemesi gerekenlerin her satış için e-fatura düzenlememesi özellikle düşük tutarlı satışların kapsam dışında tutulması gerekir. Sanırım bu konuda da bir esneklik yapılması düşünülüyor. Akıllara takılan veya bana iletilen bazı sorulara gelince; Elektronik fatura zorunluluk kapsamında olup belirlenen tarihten itibaren fatura kullanıcısı olmayan mükelleflere uygulanan yaptırım ne olacak? Zorunluluk kapsamında olup e-fatura uygulamasına belirtilen tarihte geçmeyen mükelleflere Vergi Usul Kanunu’nun ceza hükümleri tatbik olunacak. İşletmem aynı anda hem kağıt hem e-fatura düzenleyebilir mi? e-fatura uygulamasına dahil olan mükelleflerin kendi aralarındaki faturalaşma süreçlerinin elektronik olması gerekiyor. Diğer bir ifade ile sisteme dahil olan mükelleflerin kendi aralarında kağıt fatura düzenlemeleri mümkün değil. Ancak e-fatura sistemine dahil olan bir mükellefin, fatura düzenleyeceği mükellef e-fatura sistemine kayıtlı bir mükellef değilse, bu mükellefe düzenlenecek fatura mecburen kağıt olmak zorundadır. Zorunluluk kapsamında olan ancak sisteme kayıtlı olmayan kullanıcılara kağıt fatura düzenlenmesi durumunda gönderen tarafa cezai yaptırım olur mu? Elektronik fatura kullanım zorunluluğu 01.09.2013 tarihinden itibaren sisteme kayıtlı taraflar arasında zorunludur. Ancak zorunluluk kapsamında olmasına rağmen sisteme kayıtlı olmayan tarafa kağıt fatura gönderilmesi gönderen tarafa herhangi bir mesuliyet yüklemez. Listedeki satıcılardan hizmet alınsa bile bu kapsama girilir mi? Söz konusu mükelleflerden sadece mal alışları bulunan mükelleflerin aldığı malın türüne, fiyatına veya herhangi bir özelliğine bakılmaksızın elektronik fatura uygulamalarına dahil olacaklar. Hizmet alımları ise kapsam dâhilinde değildir. Söz gelimi madeni yağ lisansına sahip birinden 2012 yılında bir gayrimenkul alan mükellefin 2011 hasılatı 25 milyonu geçiyorsa uygulama kapsamındadır. Aynı mükellef sadece bakım hizmeti almışsa kapsam dışıdır. e-fatura Uygulaması haricindeki bir yolla e-fatura gönderebilir miyim? e-fatura, e-fatura uygulaması aracılığı ile müşterilere gönderilmelidir. Bu bakımdan uygulama harici yollarla gönderilen herhangi bir elektronik belge Vergi Usul Kanunu kapsamında e-fatura olarak kabul edilmez. Müşterinin uygulama üzerinde tanımlı olması, faturanın format ve standartlara uyması ve elektronik belgenin mali mühür/e-imza ile mühürlenmiş/imzalanmış olması bu sonucu değiştirmez. e-Faturayı nasıl muhafaza ve ibraz edeceğim? Vergi Usul Kanunu’nun ilgili hükümlerine göre mükellefler, gerek düzenledikleri gerekse adlarına düzenlenen faturaları, yasal süreler dahilinde muhafaza ve istendiğinde ibraz etmekle yükümlüdürler. e-faturanın veri bütünlüğünün sağlanması ile kaynağının inkar edilemezliği mali mühürle ve 5070 sayılı kanunla getirilen nitelikli elektronik sertifika ile garanti altına alınmaktadır. Elektronik imzanın ve mali mührün doğruluk ve geçerlilik kontrolünün ancak elektronik ortamda yapılabilmesi nedeniyle e-faturanın kâğıda basılarak saklanması söz konusu değildir. Bu nedenle mükellefler, düzenledikleri ve aldıkları e-Faturaları, üzerindeki mali mühür veya elektronik imzayı da içerecek şekilde kanuni süreler dâhilinde kendi bünyelerindeki elektronik, manyetik veya optik ortamlarda muhafaza ve istendiğinde elektronik, manyetik veya optik araçlar vasıtasıyla ibraz edeceklerdir. Muhafaza ve ibraz yükümlülüğü, arşivlenen faturaların doğruluğuna, bütünlüğüne ve değişmezliğine ilişkin olan her türlü elektronik kayıt ve veri, veritabanı dosyası, saklama ortamı ile doğrulama ve görüntüleme araçlarının tümünü kapsamakta olup, e-faturalara istendiğinde kolaylıkla erişebilmeyi, anlaşılabilir ve eksiksiz bir biçimde görüntüleyebilmeyi ve faturaların okunabilir kâğıt baskılarını üretebilmeyi sağlayacak biçimde yerine getirilmelidir.