Türkiye, komşuları ile yürüttüğü sıfır sorun politikasında açmazlara düştü. Amerika ve AB ile gerilen ipler kamuoyuna ‘değerli yalnızlık’ şeklinde takdim edilse de hissiyatı okşayan bu tablonun günün sonunda ülkemize marjinal fayda getirmediği aşikâr.Benzer bir eğilim 2014’ün ilk günlerinde iktisadi sahada görülüyor. 2013’te artan küresel kırılganlıklar bizim gibi üçüz açıkla (cari açık, bütçe açığı ve tasarruf açığı) boğuşan ülkeleri bu sene daha fazla sarsacak. Cari fazla veren, lakin emtia fiyatlarındaki düşüş ve fon çıkışları yüzünden bedel ödeyen Brezilya ve Çin örnekleri endişelenmemiz için yeter de artar. Bu iki ülke Türkiye’ye göre çok iyi durumda olmasına rağmen büyüme hızının yavaşlamasına ve hisse senetlerinin değer kaybetmesine mani olamıyor. Küresel sermayeye en fazla ihtiyaç duyacağımız şu günlerde ‘değerli yalnızlık’ müptelası çevreler ekonomide tehlikeli bir oyun sahneliyor. ‘Faiz lobisi’, ‘dış mihrak’ gibi altı boş kavramlarla cari açığı finanse edenleri hedef alıyorlar. Borsa İstanbul’un yüzde 60’ını elinde tutan, Devlet İç Borçlanma Senetleri’nden (DİBS) alan finansörler, özel sektör ve bankaları da fonluyor. Amerika ve AB’nin toparlanması döviz ihtiyacı had safhada olan Türkiye’yi sıcak para akışında yavaşlama veya kesilme şeklinde etkiliyor. Bir adım sonrası çıkış senaryosudur ki bu hepimiz için kâbus olur. Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) Mayıs 2013’te ‘vanayı kısacağız’ duyurusundan beri kur ve faizde tırmanış var. Kriz yönetimine geçilmesi gerekirken kitleleri heyecanlandırmak adına sermaye ürkütülüyor. Çıkış için bahane arayan fonlara hediye bilet veriliyor. Kimseye müdana etmeyiz, diyenler Merkez Bankası (TCMB) döviz rezervlerini sık sık telaffuz ediyor. Peki Merkez’deki yığınak ne durumda? 27 Aralık 2013 itibarıyla 133 milyar dolar brüt rezerv (20,9 milyar doları altın) var. Bankanın toplam döviz varlıklarından döviz yükümlülükleri çıkınca kalan miktar, Merkez Bankası’nın Net Döviz Pozisyonu olarak ifade edilir. Rezervin içinde TL ödeyerek satın aldığı dövizin yanı sıra başkalarına ait döviz de var. Bu çerçevede net rezervin 46 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Peki gelişmiş ekonomilerin yeniden cazibe merkezi haline geldiği, paranın patronlarının dümeni batıya kırdığı şu günlerde bu miktar kâfi mi? Merkez bankalarının tutması gereken rezerv miktarına dair farklı yaklaşımlar var. Uluslararası Para Fonu’na (IMF) göre net döviz rezervleri asgari üç aylık ithalat tutarını karşılamalı. Bazı iktisatçılar “dört ila altı aylık ithalatı karşılamalı” görüşünde. Döviz rezervlerinin kısa vadeli dış borçlara oranının en az 1 olması gerektiğini belirten görüş de yaygındır. Oranın yüksekliği, ülkelerin harici şoklara karşı mukavemetini gösterdiğinden ülke risk primini düşürüyor. Aksi durumda risk artar. Güngör Uras’ın dikkat çektiği gibi kısa vadeli dış borç stokuna girmeyen sıcak para var ki yabancılara uçak bileti hediye edenler bunu da hesaba dahil etmeli. Hisse senedi, DİBS ve mevduat kalemlerinde toplam 137 milyar dolar sıcak para stoku var. Brüt rezervlerimiz sıcak para portföyünü bile karşılayabilecek seviyede değil. Döviz ve altın hesaplarının munzam karşılık tutarlarının TL’ye göre daha efektif olması bankalar/katılım bankaları tarafından konan altın ve döviz miktarını yukarı taşıdı. Erdem Başçı ve ekibi faizi artırmadan en düşük maliyetle rezervi güçlendirdiği için takdir edilmeli. Ekibi, döviz rezervlerini küçümsemiyorum. Sadece muhtemel senaryolara karşı bu birikimle ne kadar dayanabileceğimizi bilmekte fayda var. Goldman Sachs dün gelişmekte olan piyasalar raporunu yayınladı. Raporda, “TL/dolar için beklentimiz, 2014’ün ilk üç ayı için 2,1, ikinci üç ayı için 2,2 ve 12 ay için 2,4 olarak ve 2015 için 2,5” tahmini yer aldı. Bir de uyarı yaptı Goldman: “TL büyük dış ve iç açıkların baskısı altında kalacak.” Emanet dövizler bu kadar fazlayken gerçeği görmeyip ona buna sataşmak hepimize zarar verir. Değerli yalnızlığın karşılığı yok. Stratejik işbirliklerine muhtacız. Büyük bir dalga geliyor ve kaptanın manevra için fazla vakti kalmadı.
Türkiye, komşuları ile yürüttüğü sıfır sorun politikasında açmazlara düştü. Amerika ve AB ile gerilen ipler kamuoyuna ‘değerli yalnızlık’ şeklinde takdim edilse de hissiyatı okşayan bu tablonun günün sonunda ülkemize marjinal fayda getirmediği aşikâr.Benzer bir eğilim 2014’ün ilk günlerinde iktisadi sahada görülüyor. 2013’te artan küresel kırılganlıklar bizim gibi üçüz açıkla (cari açık, bütçe açığı ve tasarruf açığı) boğuşan ülkeleri bu sene daha fazla sarsacak. Cari fazla veren, lakin emtia fiyatlarındaki düşüş ve fon çıkışları yüzünden bedel ödeyen Brezilya ve Çin örnekleri endişelenmemiz için yeter de artar. Bu iki ülke Türkiye’ye göre çok iyi durumda olmasına rağmen büyüme hızının yavaşlamasına ve hisse senetlerinin değer kaybetmesine mani olamıyor. Küresel sermayeye en fazla ihtiyaç duyacağımız şu günlerde ‘değerli yalnızlık’ müptelası çevreler ekonomide tehlikeli bir oyun sahneliyor. ‘Faiz lobisi’, ‘dış mihrak’ gibi altı boş kavramlarla cari açığı finanse edenleri hedef alıyorlar. Borsa İstanbul’un yüzde 60’ını elinde tutan, Devlet İç Borçlanma Senetleri’nden (DİBS) alan finansörler, özel sektör ve bankaları da fonluyor. Amerika ve AB’nin toparlanması döviz ihtiyacı had safhada olan Türkiye’yi sıcak para akışında yavaşlama veya kesilme şeklinde etkiliyor. Bir adım sonrası çıkış senaryosudur ki bu hepimiz için kâbus olur. Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) Mayıs 2013’te ‘vanayı kısacağız’ duyurusundan beri kur ve faizde tırmanış var. Kriz yönetimine geçilmesi gerekirken kitleleri heyecanlandırmak adına sermaye ürkütülüyor. Çıkış için bahane arayan fonlara hediye bilet veriliyor. Kimseye müdana etmeyiz, diyenler Merkez Bankası (TCMB) döviz rezervlerini sık sık telaffuz ediyor. Peki Merkez’deki yığınak ne durumda? 27 Aralık 2013 itibarıyla 133 milyar dolar brüt rezerv (20,9 milyar doları altın) var. Bankanın toplam döviz varlıklarından döviz yükümlülükleri çıkınca kalan miktar, Merkez Bankası’nın Net Döviz Pozisyonu olarak ifade edilir. Rezervin içinde TL ödeyerek satın aldığı dövizin yanı sıra başkalarına ait döviz de var. Bu çerçevede net rezervin 46 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Peki gelişmiş ekonomilerin yeniden cazibe merkezi haline geldiği, paranın patronlarının dümeni batıya kırdığı şu günlerde bu miktar kâfi mi? Merkez bankalarının tutması gereken rezerv miktarına dair farklı yaklaşımlar var. Uluslararası Para Fonu’na (IMF) göre net döviz rezervleri asgari üç aylık ithalat tutarını karşılamalı. Bazı iktisatçılar “dört ila altı aylık ithalatı karşılamalı” görüşünde. Döviz rezervlerinin kısa vadeli dış borçlara oranının en az 1 olması gerektiğini belirten görüş de yaygındır. Oranın yüksekliği, ülkelerin harici şoklara karşı mukavemetini gösterdiğinden ülke risk primini düşürüyor. Aksi durumda risk artar. Güngör Uras’ın dikkat çektiği gibi kısa vadeli dış borç stokuna girmeyen sıcak para var ki yabancılara uçak bileti hediye edenler bunu da hesaba dahil etmeli. Hisse senedi, DİBS ve mevduat kalemlerinde toplam 137 milyar dolar sıcak para stoku var. Brüt rezervlerimiz sıcak para portföyünü bile karşılayabilecek seviyede değil. Döviz ve altın hesaplarının munzam karşılık tutarlarının TL’ye göre daha efektif olması bankalar/katılım bankaları tarafından konan altın ve döviz miktarını yukarı taşıdı. Erdem Başçı ve ekibi faizi artırmadan en düşük maliyetle rezervi güçlendirdiği için takdir edilmeli. Ekibi, döviz rezervlerini küçümsemiyorum. Sadece muhtemel senaryolara karşı bu birikimle ne kadar dayanabileceğimizi bilmekte fayda var. Goldman Sachs dün gelişmekte olan piyasalar raporunu yayınladı. Raporda, “TL/dolar için beklentimiz, 2014’ün ilk üç ayı için 2,1, ikinci üç ayı için 2,2 ve 12 ay için 2,4 olarak ve 2015 için 2,5” tahmini yer aldı. Bir de uyarı yaptı Goldman: “TL büyük dış ve iç açıkların baskısı altında kalacak.” Emanet dövizler bu kadar fazlayken gerçeği görmeyip ona buna sataşmak hepimize zarar verir. Değerli yalnızlığın karşılığı yok. Stratejik işbirliklerine muhtacız. Büyük bir dalga geliyor ve kaptanın manevra için fazla vakti kalmadı.