Uzun zamandır değişeceği söylenen Gelir Vergisi Kanunu’nda yeni dönem için nihayet somut bir adım atıldı.Yeni düzenlemede Gelir Vergisi ile Kurumlar Vergisi’nin tek kanunda düzenleneceği görülüyor. Bu şekilde bir düzenleme olması halinde kısa sayılacak bir süre önce çıkarılan Kurumlar Vergisi Kanunu da yenilenmiş olacak. Yarım asırdır kullanılan Gelir Vergisi Kanunu’nda günün şartlarına uydurmak için defalarca değişiklik yapıldığı için kanunun sistematiği bozuldu. Yeniden yapılacak düzenleme ile geçici maddelerle eklenen hükümler sistematik olarak kanuna dâhil olacak. Kanunun basit ve anlaşılabilir olması gerektiği hemen her zaman dile getirilen bir temenni ama vergi gibi teknik bir konuda konunun herkes tarafından anlaşılacak şekilde basite indirgenmesi mümkün değil. Bu durumda en basit kanuna yaklaşmak hedef olarak seçilmeli.Yeni kanunda en çok göze çarpan husus beyanname verme sisteminin yaygınlaştırılmak istenmesi. Kira ve maaş gibi birden fazla kaynaktan gelir elde edip, elde ettiği yıllık gelirlerin toplamı 160 bin liranın üzerinde olanlar, beyannameye tabi olacak. Bu tutar Bakanlar Kurulu’nca yarıya indirilebileceği gibi iki katına da yükseltilebilecek. Şimdilik belirlenen 160 bin liralık beyan limiti korunursa 126 bin mükellefin beyanname verecekler listesine girmesi söz konusu olacak. Limitin daha aşağıya çekilmesi halinde bu sayı artacak. Buna göre ücret, serbest meslek veya diğer gelir ve kazanç geliri elde edenlerden daha önce beyanname vermesi gerekmeyen mükellefler belirlenen eşiği aşıyorsa artık beyanname vermek zorunda kalacak. Özellikle ressam, mucit, sanatçı ve bilgisayar programcılarının sadece stopajla vergilendirilmesi uygulaması sona erecek. Bu ve kira geliri gibi birçok kazançta uygulanan istisnalar da kaldırılacağı için bu geliri elde edenler tarafından ödenecek vergilerde artış olması bekleniyor.Futbolcular daha çok ödeyecekYeni düzenleme ile Süper Lig’de forma giyen futbolcuların kazançlarına bakılmaksızın uygulanan yüzde 15 Gelir Vergisi ödemeleri uygulaması sona erecek. Yeni uygulamada kazanca göre vergilendirme yapılacak. Futbolcuların kazançları gelir dilimlerine göre yüzde 15, 20, 27 ve 35’lik oranla vergilendirilecek. Kazanç 160 bin liranın üzerine çıkarsa futbolcuların beyanname vermesi gerekecek. Böylece çok kazanan futbolcuların az vergi ödediği şeklinde ve bizim de katıldığımız eleştiriler sona ermiş olacak.Yeni dönemde kira gelirlerinin vergilendirilmesinde de değişiklikler olacak. Özellikle işyeri kiraları için götürü gider uygulamasına son verilecek ve gerçek gider yöntemi uygulanmak zorunda kalınacak. Diğer beyanname vermek zorunda kalanların giderlerini belgeleyeceklerini de dikkate alacak olursak bu uygulamaların belge düzenini oturtacağını, kayıt dışılıkla mücadelede etkili olacağını düşünüyorum. Konut kira geliri için verilecek beyannamelerde ise değiştirilerek de olsa götürü gider uygulaması devam edecek. Gelir tutarına göre kademeli olarak uygulanacak götürü gider uygulaması zamanla yerini gerçek gider uygulamasına bırakacaktır. Götürü giderden faydalanamayanlar (emlak vergisi, bakım-onarım, kredi faizi gibi) gerçek giderleri, vergilendirilecek gelirlerinden indirebilecekler. Bunun gibi ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu ile ilgili harcamalar da kira gelirinden doğrudan indirilebilecek.Kentsel rantlar takibe alınacakUzun yıllarca dile getirildiği üzere kentsel rantlar yeni kanunda daha sıkı bir şekilde takip edilecek ve kazançlar vergiye tabi olacak. Birden fazla evi olanlar evlerini ne zaman satarsa satsın vergi ödeyecek. Şirketlerin hisse senedi satış kazançları da elde tutma sürelerine göre vergilendirilecek. Kanunlarda yer alan uzun ve ayrıntılı istisnalar ve muafiyetler kaldırılacak. Reformla, vergi tabanının genişletilmesi ve kayıt dışılığın azaltılması hedefleniyor.Yeni düzenlemeyle oturduğu ev dışındaki, tüm konut satışlarından elde edilecek kazançlar, konutun elde tutulma süresine bakılmadan vergiye tabi olacak. Elde tutulan sürenin uzunluğu ile orantılı olarak kazancın bir kısmı vergiden istisna tutulacak. Ancak yeni düzenlemede avantajlı bir uygulama getiriliyor. Artık oturdukları tek evi olanlar bu evi aldıktan sonra ne zaman satarlarsa satsınlar vergilendirme yapılmayacak. Mevcut düzenlemeye göre tek evi olanlar 5 yıldan kısa sürede evlerini satarsa vergi ödüyor. Ama birden fazla evi olan konutu 2 yıl ve üzeri sürede elde tutma süresine göre vergi istisnası 40 ila 75 oranında olacak. 2 yıldan önce evini satan ise hiçbir istisnadan faydalanamayacak.
Uzun zamandır değişeceği söylenen Gelir Vergisi Kanunu’nda yeni dönem için nihayet somut bir adım atıldı.Yeni düzenlemede Gelir Vergisi ile Kurumlar Vergisi’nin tek kanunda düzenleneceği görülüyor. Bu şekilde bir düzenleme olması halinde kısa sayılacak bir süre önce çıkarılan Kurumlar Vergisi Kanunu da yenilenmiş olacak. Yarım asırdır kullanılan Gelir Vergisi Kanunu’nda günün şartlarına uydurmak için defalarca değişiklik yapıldığı için kanunun sistematiği bozuldu. Yeniden yapılacak düzenleme ile geçici maddelerle eklenen hükümler sistematik olarak kanuna dâhil olacak. Kanunun basit ve anlaşılabilir olması gerektiği hemen her zaman dile getirilen bir temenni ama vergi gibi teknik bir konuda konunun herkes tarafından anlaşılacak şekilde basite indirgenmesi mümkün değil. Bu durumda en basit kanuna yaklaşmak hedef olarak seçilmeli.Yeni kanunda en çok göze çarpan husus beyanname verme sisteminin yaygınlaştırılmak istenmesi. Kira ve maaş gibi birden fazla kaynaktan gelir elde edip, elde ettiği yıllık gelirlerin toplamı 160 bin liranın üzerinde olanlar, beyannameye tabi olacak. Bu tutar Bakanlar Kurulu’nca yarıya indirilebileceği gibi iki katına da yükseltilebilecek. Şimdilik belirlenen 160 bin liralık beyan limiti korunursa 126 bin mükellefin beyanname verecekler listesine girmesi söz konusu olacak. Limitin daha aşağıya çekilmesi halinde bu sayı artacak. Buna göre ücret, serbest meslek veya diğer gelir ve kazanç geliri elde edenlerden daha önce beyanname vermesi gerekmeyen mükellefler belirlenen eşiği aşıyorsa artık beyanname vermek zorunda kalacak. Özellikle ressam, mucit, sanatçı ve bilgisayar programcılarının sadece stopajla vergilendirilmesi uygulaması sona erecek. Bu ve kira geliri gibi birçok kazançta uygulanan istisnalar da kaldırılacağı için bu geliri elde edenler tarafından ödenecek vergilerde artış olması bekleniyor.Futbolcular daha çok ödeyecekYeni düzenleme ile Süper Lig’de forma giyen futbolcuların kazançlarına bakılmaksızın uygulanan yüzde 15 Gelir Vergisi ödemeleri uygulaması sona erecek. Yeni uygulamada kazanca göre vergilendirme yapılacak. Futbolcuların kazançları gelir dilimlerine göre yüzde 15, 20, 27 ve 35’lik oranla vergilendirilecek. Kazanç 160 bin liranın üzerine çıkarsa futbolcuların beyanname vermesi gerekecek. Böylece çok kazanan futbolcuların az vergi ödediği şeklinde ve bizim de katıldığımız eleştiriler sona ermiş olacak.Yeni dönemde kira gelirlerinin vergilendirilmesinde de değişiklikler olacak. Özellikle işyeri kiraları için götürü gider uygulamasına son verilecek ve gerçek gider yöntemi uygulanmak zorunda kalınacak. Diğer beyanname vermek zorunda kalanların giderlerini belgeleyeceklerini de dikkate alacak olursak bu uygulamaların belge düzenini oturtacağını, kayıt dışılıkla mücadelede etkili olacağını düşünüyorum. Konut kira geliri için verilecek beyannamelerde ise değiştirilerek de olsa götürü gider uygulaması devam edecek. Gelir tutarına göre kademeli olarak uygulanacak götürü gider uygulaması zamanla yerini gerçek gider uygulamasına bırakacaktır. Götürü giderden faydalanamayanlar (emlak vergisi, bakım-onarım, kredi faizi gibi) gerçek giderleri, vergilendirilecek gelirlerinden indirebilecekler. Bunun gibi ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu ile ilgili harcamalar da kira gelirinden doğrudan indirilebilecek.Kentsel rantlar takibe alınacakUzun yıllarca dile getirildiği üzere kentsel rantlar yeni kanunda daha sıkı bir şekilde takip edilecek ve kazançlar vergiye tabi olacak. Birden fazla evi olanlar evlerini ne zaman satarsa satsın vergi ödeyecek. Şirketlerin hisse senedi satış kazançları da elde tutma sürelerine göre vergilendirilecek. Kanunlarda yer alan uzun ve ayrıntılı istisnalar ve muafiyetler kaldırılacak. Reformla, vergi tabanının genişletilmesi ve kayıt dışılığın azaltılması hedefleniyor.Yeni düzenlemeyle oturduğu ev dışındaki, tüm konut satışlarından elde edilecek kazançlar, konutun elde tutulma süresine bakılmadan vergiye tabi olacak. Elde tutulan sürenin uzunluğu ile orantılı olarak kazancın bir kısmı vergiden istisna tutulacak. Ancak yeni düzenlemede avantajlı bir uygulama getiriliyor. Artık oturdukları tek evi olanlar bu evi aldıktan sonra ne zaman satarlarsa satsınlar vergilendirme yapılmayacak. Mevcut düzenlemeye göre tek evi olanlar 5 yıldan kısa sürede evlerini satarsa vergi ödüyor. Ama birden fazla evi olan konutu 2 yıl ve üzeri sürede elde tutma süresine göre vergi istisnası 40 ila 75 oranında olacak. 2 yıldan önce evini satan ise hiçbir istisnadan faydalanamayacak.