Image may be NSFW.
Clik here to view.
İlk kez gördüğümüz ülkeler biraz da onları bize tanıtan rehberlerin çizdiği resimle kalıyorlar hatırımızda.Öyle olmasaydı Gürcistan ve Rusya’dan, birkaç yıl öncesinde kalmış üç simayı bugün gibi hatırlar mıydım? Gürcistan’da rehberimiz yetmişine yakın, dağ gibi bir adamdı. Bana iki ırmağın birleştiği yeri göstermesi bir yana, siyasi fikirleriyle de çok dikkate değer. Ömrünün büyük kısmı Sovyet döneminde geçmiş, o yılları hasretle anıyor. Sovyet döneminden bahis açılınca “Hiç olmazsa o zaman”, diye başlayan tahmin edilebilir cümleleri ardı ardına sıralıyor. “Hiç olmazsa o zaman elektrik vardı, doğalgaz vardı, parasızdı. Şimdi her şey çok pahalı ve eşitlik yok.” Onun için, var olanlardan daha önemlisi, olmayanlar. “O zaman yolsuzluk yoktu, rüşvet yoktu.” Aklı eşitlik günlerinin cennetinde, kapitalizme çok öfkeli. Çünkü kapitalist olamayacak kadar kapitalsiz, çalamayacak kadar onurlu ve koşamayacak kadar yaşlı. Bu kurtlar sofrasından pay kapamayacak cinsten. Emekli olmayı düşünemiyor, çalışmazsa o ve ailesi aç kalırmış. “Çalışarak öleceğim ben.” diyor.Rusya’da ise Hermitage’ı Türkoloji eğitimi almış kırk yaşlarında bir Rus rehber ile gezeceğiz. Neva Irmağı’na dökülen su yeşili görüntüsünü iflah olmaz bir narsist gibi seyreden Hermitage’ın önünde sıramızı beklemeye başlıyoruz. Sonunda, meşhur Ürdün merdivenlerinden yukarı çıkıyoruz ve neredeyse sonsuz sayıdaki koridorların, salonların, büklüm büklüm oymaların, altına, yaldıza, süse, şatafata, kibre bulanmış dünyevî bir saltanatın arasında savrularak dolaşmaya başlıyoruz. Rusya’da da eskilerin bir kısmı Sovyet dönemini hasretle anıyor. Çünkü onların da tıpkı Gürcistan’daki rehberimiz gibi, bu kurtlar sofrasından pay kapmaya enerjileri de zekâları da yetmiyor. Yıllar içinde körelmiş melekeleri onları sudan çıkmış balığa dönüştürmüş. Rehberimiz de Sovyet dönemini bütün ayrıntılarıyla hatırlıyor. Fakat monarşizme karşı bir gönül borcu duyuyor ve bunu sık sık dile getiriyor. Sovyet döneminde tembelliğin yasal bir suç unsuru olduğunu anlatma fırsatını kaçırmıyor meselâ. Yurt dışına ancak çok özel izinlerle çıkılabildiğini, rafların boş, çeşidin az olduğunu, tezgâhaltı sisteminin işlediğini, sistemin yürüyemediğini, zaman zaman gülerek zaman zaman kızgınlıkla anlatıyor. Anlıyorum ki bu kez bir monarşiste rastlamışız. İçindeki objelere sadece birer dakika bakmanın altı aya ihtiyaç duyurduğu Hermitage’a ayrılmış dört saatimizin neredeyse bir saatini II. Katerina’nın devasa tablosu önünde Çarlık Rusya’sı dersi alarak harcıyoruz.Üçüncü rehberimiz ise çok genç. Bizi Dostoyevski’nin cenazesinin kalktığı Nevski Katedrali’ne ve aynı katedralin bahçesindeki mezara götürüyor. Nedense mezar ziyaretine girmiyor. “Siz girin. Ben burada beklerim.” Peki. Çıkışta ırmağın kıyısındaki parmaklıklara yaslanarak dinleniyoruz bir süre. Dostoyevski’den, Tolstoy’dan birkaç soru soruyorum. “Ben Dostoyevski’yi de Tolstoy’u da okuyamıyorum.” diyor, “Çok ağır geliyor. Ama Puşkin’i seviyorum, bugün söylemiş gibi.” “Peki” diyorum “Sen ne istiyorsun, hayattan ne bekliyorsun?” Gülüyor. “Ben” diyor “Parayı severim.” Eskiyi kurcalamaya, komünizm hakkında, monarşizm hakkında birkaç soru ile yaraları kaşımaya kalkışıyorum biraz. “Eski eskide kaldı.” diyor eski ile bu kadar uğraşılmasından rahatsız olduğunu açıkça ifade ederek. “Şimdi geleceğe bakmak lâzım.” Hata yapmamak için dönüp geriye bakmak gerektiğinin farkında değil, bütün gençler gibi. Ve gelecek, onun için kolay para kazanmak anlamına geliyor. Rehberimiz Tiflis’te eski bir Bolşevik’ti, Hermitage’da bir monarşist, burada ise genç bir kapitalist.Dönüşte Neva Irmağı’nın masmavi sularına bakıyorum. Kaldığımız yer şehir dışında eski bir işçi mahallesiymiş. Değişen bir şey yok. Fabrika bacaları hâlâ tütüyor, vinçler yük kaldırıyor. Eskiden aristokrasinin mekân tuttuğu, Sovyet döneminde kamuya açılmış malikânelerde şimdi dağılma sonrasının türedi zenginleri oturuyor. Hayatsa kendi değirmeninde önüne geleni öğüterek çarkını döndürmeye devam ediyor.
Clik here to view.
İlk kez gördüğümüz ülkeler biraz da onları bize tanıtan rehberlerin çizdiği resimle kalıyorlar hatırımızda.Öyle olmasaydı Gürcistan ve Rusya’dan, birkaç yıl öncesinde kalmış üç simayı bugün gibi hatırlar mıydım? Gürcistan’da rehberimiz yetmişine yakın, dağ gibi bir adamdı. Bana iki ırmağın birleştiği yeri göstermesi bir yana, siyasi fikirleriyle de çok dikkate değer. Ömrünün büyük kısmı Sovyet döneminde geçmiş, o yılları hasretle anıyor. Sovyet döneminden bahis açılınca “Hiç olmazsa o zaman”, diye başlayan tahmin edilebilir cümleleri ardı ardına sıralıyor. “Hiç olmazsa o zaman elektrik vardı, doğalgaz vardı, parasızdı. Şimdi her şey çok pahalı ve eşitlik yok.” Onun için, var olanlardan daha önemlisi, olmayanlar. “O zaman yolsuzluk yoktu, rüşvet yoktu.” Aklı eşitlik günlerinin cennetinde, kapitalizme çok öfkeli. Çünkü kapitalist olamayacak kadar kapitalsiz, çalamayacak kadar onurlu ve koşamayacak kadar yaşlı. Bu kurtlar sofrasından pay kapamayacak cinsten. Emekli olmayı düşünemiyor, çalışmazsa o ve ailesi aç kalırmış. “Çalışarak öleceğim ben.” diyor.Rusya’da ise Hermitage’ı Türkoloji eğitimi almış kırk yaşlarında bir Rus rehber ile gezeceğiz. Neva Irmağı’na dökülen su yeşili görüntüsünü iflah olmaz bir narsist gibi seyreden Hermitage’ın önünde sıramızı beklemeye başlıyoruz. Sonunda, meşhur Ürdün merdivenlerinden yukarı çıkıyoruz ve neredeyse sonsuz sayıdaki koridorların, salonların, büklüm büklüm oymaların, altına, yaldıza, süse, şatafata, kibre bulanmış dünyevî bir saltanatın arasında savrularak dolaşmaya başlıyoruz. Rusya’da da eskilerin bir kısmı Sovyet dönemini hasretle anıyor. Çünkü onların da tıpkı Gürcistan’daki rehberimiz gibi, bu kurtlar sofrasından pay kapmaya enerjileri de zekâları da yetmiyor. Yıllar içinde körelmiş melekeleri onları sudan çıkmış balığa dönüştürmüş. Rehberimiz de Sovyet dönemini bütün ayrıntılarıyla hatırlıyor. Fakat monarşizme karşı bir gönül borcu duyuyor ve bunu sık sık dile getiriyor. Sovyet döneminde tembelliğin yasal bir suç unsuru olduğunu anlatma fırsatını kaçırmıyor meselâ. Yurt dışına ancak çok özel izinlerle çıkılabildiğini, rafların boş, çeşidin az olduğunu, tezgâhaltı sisteminin işlediğini, sistemin yürüyemediğini, zaman zaman gülerek zaman zaman kızgınlıkla anlatıyor. Anlıyorum ki bu kez bir monarşiste rastlamışız. İçindeki objelere sadece birer dakika bakmanın altı aya ihtiyaç duyurduğu Hermitage’a ayrılmış dört saatimizin neredeyse bir saatini II. Katerina’nın devasa tablosu önünde Çarlık Rusya’sı dersi alarak harcıyoruz.Üçüncü rehberimiz ise çok genç. Bizi Dostoyevski’nin cenazesinin kalktığı Nevski Katedrali’ne ve aynı katedralin bahçesindeki mezara götürüyor. Nedense mezar ziyaretine girmiyor. “Siz girin. Ben burada beklerim.” Peki. Çıkışta ırmağın kıyısındaki parmaklıklara yaslanarak dinleniyoruz bir süre. Dostoyevski’den, Tolstoy’dan birkaç soru soruyorum. “Ben Dostoyevski’yi de Tolstoy’u da okuyamıyorum.” diyor, “Çok ağır geliyor. Ama Puşkin’i seviyorum, bugün söylemiş gibi.” “Peki” diyorum “Sen ne istiyorsun, hayattan ne bekliyorsun?” Gülüyor. “Ben” diyor “Parayı severim.” Eskiyi kurcalamaya, komünizm hakkında, monarşizm hakkında birkaç soru ile yaraları kaşımaya kalkışıyorum biraz. “Eski eskide kaldı.” diyor eski ile bu kadar uğraşılmasından rahatsız olduğunu açıkça ifade ederek. “Şimdi geleceğe bakmak lâzım.” Hata yapmamak için dönüp geriye bakmak gerektiğinin farkında değil, bütün gençler gibi. Ve gelecek, onun için kolay para kazanmak anlamına geliyor. Rehberimiz Tiflis’te eski bir Bolşevik’ti, Hermitage’da bir monarşist, burada ise genç bir kapitalist.Dönüşte Neva Irmağı’nın masmavi sularına bakıyorum. Kaldığımız yer şehir dışında eski bir işçi mahallesiymiş. Değişen bir şey yok. Fabrika bacaları hâlâ tütüyor, vinçler yük kaldırıyor. Eskiden aristokrasinin mekân tuttuğu, Sovyet döneminde kamuya açılmış malikânelerde şimdi dağılma sonrasının türedi zenginleri oturuyor. Hayatsa kendi değirmeninde önüne geleni öğüterek çarkını döndürmeye devam ediyor.
