Image may be NSFW.
Clik here to view.
Rus lider Vladimir Putin önümüzdeki günlerde yapacağı iki önemli ziyaret ile dünya sahnesinde öne çıkacak.Henüz tam kesinleşmemiş haberlere göre Putin, ilk ziyaretini 7 Ağustos’ta hem AB ve hem de ABD’nin gündeminde olan Mısır’a yapacak ve muhtemelen bu ülkede halen yaşanan kriz hakkında bugüne kadar net olmayan Rusya’nın tavrına belli bir açıklama getirecek; belki de belli bir rol de üstlenmeye meyilli olduğunu da söyleyecek. Yanı sıra muhtemelen Mısır yönetimi ile ülkesi arasında bir süredir görüşüldüğü söylenen silah alım meselesini ele alacak.Putin’in ikinci ve Mısır’dan çok daha önemli ziyareti İran’a olacak. 12 Ağustos’ta Tahran’a gelecek olan Putin başta yeni Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve diğer yetkililerle ve de muhtemel Rehber Hamaney ile bir araya gelecek. Ziyaret hem Rusya ve hem de İran bakımından şüphesiz büyük önem taşıyor. Etraflıca görüşülecek konuların başında iki ülke arasındaki enerji işbirliği gelecek. Malum Rusya bugün İran’ın çalışan ilk ve tek sivil nükleer tesisi Buşer’i inşa etmiş, geçen yıl işletmeye almıştı. Rus nükleer devi Rosatom bugün Buşer’de belli bir işletme fonksiyonunu yerine getiriyor, tesise nükleer yakıt sağlıyor.Taraflar arasındaki ikinci nükleer konu da şüphesiz İran’ın Batı baskısı altında olan nükleer programı. Rusya bu konuda geçmişte her ne kadar İran’a müeyyideler koyan BM Güvenlik Konseyi kararlarını onaylamış olsa da aynı zamanda İran’ın IAEA kararlarına uyduğunu, programının askeri yönü olmadığını da tekrarlayıp bir yandan da İran’ı hoşnut etmeye çalışıyor. Bu davranışıyla da İran’dan bazı kazanımlar elde etmeyi düşünüyor elbette.Bu kazanımlardan birisi şüphesiz İran’a daha çok askeri malzeme, donanım satabilmek. Rusya esasen bu konuda hayli de başarılı. Başarıya gölge düşüren tek konu İran’a 2007 yılında satmayı taahhüt ettiği S-300PMU2 hava savunma sistemiydi. Bugün hâlâ tam bilinmeyen bazı güçlü mülahazalar sebebiyle Rusya bu taahhüdünden 2010 yılında vazgeçmiş, sistemi İran’a satmayacağı kararını aldığını açıklamıştı. Bu kararı alan da zamanın Devlet Başkanı, bugünün Başbakanı Dmitri Medvedev’di ve kararını İran’a silah ambargosu koyan BM Güvenlik Konseyi’nin 9 Temmuz 2010 tarih ve 1929 sayılı kararına dayandırmıştı. O zaman söylendiğine göre Rus Dışişleri Bakanlığı 1929 sayılı kararın S-300PMU2 satışını engellemediği tezini öne sürmüş; ancak sonuçta dış politika ve güvenlikte anayasaya göre son sözü söyleyen Medvedev 22.10.2010 tarihli UKAZ denen başkanlık özel kararnamesiyle konuya son noktayı koymuştu.S300PMU2 meselesi bundan sonra İran tarafından Milletlerarası Ticari Tahkim Mahkemesi’ne götürülmüş, İran Rusya’dan uğradığı zararlar karşılığı 4 milyar dolarlık tazminat davası açmıştı. Cenevre’deki mahkeme bu konuda henüz bir karar vermiş değil; ancak ortada İran’ın davayı kazanabileceği yolunda haber ve bilgiler de var. Rusya’nın bu ihtimalden endişe ettiği ve bir şekilde İran ile dava sonuçlanmadan uzlaşmaya varmak istediği de bu arada söyleniyor. Bu konuda gerçek nerede, henüz bilmiyoruz; ancak Rusya’nın davayı kaybetmesinden son derece rahatsız olacağı da aşikâr. Bu yüzden Putin’in Tahran’da bu konuyu görüşeceği rahatlıkla söylenebilir. Belki de bu konu Tahran ziyareti görüşmelerinin merkezinde yer alacak.Diğer yandan, bazı haberlerde Rusya’nın İran’a S-300PMU2 yerine bundan daha gelişmiş olduğu belirtilen Antey-2550 sistemlerini teklif ettiği de söyleniyor. Putin belki bu konuyu da Tahran’da dile getirecek.Putin’in Tahran ziyareti herhalde daha çok askeri konuların görüşüldüğü bir ziyaret olacak. Bu arada şüphesiz Esed rejimini askeri, maddi ve diplomatik olarak tam destekleyen Rusya ve İran liderliği Suriye meselesini de her boyutuyla ele alacak, belki de birtakım ortak kararlara varacaklar, kim bilir.Bu ziyaret en başta İsrail tarafından dikkatle izlenecek; zira İsrail Rusya’nın İran’a hava savunma sistemleri vermesine şiddetle karşı. Bunun için geçmişte Rusya ile doğrudan görüşmüş, belki de S300PMU2’nin satışını engellemişti.Türkiye, Esed’in iki müttefikinin Tahran’daki görüşmelerini ne kadar izleyecek, buna önem verecek mi, bu konuda bir şey söyleyecek mi, doğrusu çok merak ediyorum. Başkaları iyi izleyecek, sonuç çıkaracaklar da.
Clik here to view.
