Endüstri toplumunun ihtiyaçları, sınıf çatışmaları ve aydınlanmanın aklınca tasarlanan teoriler bugünün köklü gelişmelerine cevap veremiyor. Yeni bir politik bakışa ihtiyacımız var.Liberal demokrasinin temel sorunlarından biri “kamusal alan” tasarımı ve pratiğidir. Yeni kamusallığın oluşmasında rol oynayan değişimleri ve ortaya çıkan sorunları şöyle sıralamak mümkün:Ailenin değersizleştirilmesi ve erkeğin itibarsızlaştırılmasına paralel olarak mahremiyet yok olmaktadır. Mahremiyet şeffaflaşıp alenileştikçe ve teşhir edildikçe beden (fizyolojik-biyolojik gövde) din, gelenek ve aile bağlarından koparılıyor. Böylece mahremin merkezi öznesine, yani “kişi”ye (şahsiyet) ait gizem kalmıyor, her insanın “biricikliği”ne ait olanlar “bireyselleştirilmiş nesne/özne” piyasa tarafından determine ediliyor. Bireyselleşme şahsiyeti yok ettiği gibi, bedenin teşhiri de bütün bedenleri tek bedene dönüştürüyor. Herkes aynı giyiniyor, aynı gövde formuna girmeye çalışıyor. Oysa insanın biricikliğini koruyup geliştirmesini sağlayacak olan kişiliktir, kişilik bireycilikle yer değiştirince merkezini kendisinin belirlemediği sınırlı alanda insan “özgür-özerk” olduğu zannına kapılıyor.Bu kombinezonda bireyin hareketini, yani özgürlüğünü tanımlayan ve sınırlarını çizen “kamusal alan”dır. Dahası var: Mahremiyetin alenileştirilmesiyle “özel alan” devletin biçim verdiği kamusallık tarafından zaptedilmiş oluyor. “Mahrem/özel alan”ın alenileştirilmesi farkında olmaksızın “sivil alan”ın da devletin üzerinde etkin olduğu kamusal alanın ağır etkisi altına giriyor.Bu da sivil alanda kamusallık eğilim ve taleplerinin uyanıp güçlenmesinin önemli sebeplerinden biridir. Bir bakmışsınız sivil alanda kalması gereken kuruluş ve topluluklar birer siyasi parti veya devleti ele geçirmeye azmetmiş örgüt gibi kamusal-politik mücadele sahnesinde yerlerini alıyorlar. Bu kesinlikle sivil alanın lehine değildir, aksine cazibe, hükmetme, bölüşüm ve yönlendirme merkezini, yani devleti güçlendiriyor. Oysa geleneksel toplumda “mahrem-özel alan” ile “sivil alan” insan teki varlık ile devlet arasında ara korunaklar olarak fonksiyon görüyorlardı. Bununla bağlantılı eğitim ve terbiye ailenin elinden alındıkça; eğitim süreleri uzatılıp okul öncesi eğitim yaşı küçültüldükçe ve anne evden koptukça bireyin devletin kamusal kontrolüne geçmesi çok daha kolay oluyor. Endüstri devriminden başlamak üzere ortaya çıkan kentler, ulusal pazarlar ve uluslararası rekabetin gerekli kıldığı güvenliğin ve öne geçme dürtüsünün ancak ordular eliyle yürütülmesi; ulaşım, iletişim ve haberleşme teknolojisindeki baş döndürücü gelişmeler; büyüme hedeflerine göre ayarlanmış üretim, mübadele ve tüketim süreçleri sosyal, siyasi ve idari merkezileşmeyi hızlandırmaktadır. Her ne olursa olsun, ortadaki gerçek bireyin ve sivil alanın giderek merkezileşen, merkezileştikçe gücünü arttıran, gücünü arttırdıkça bilim, eğitim ve yasalar aracılığıyla otoriterliğini gizleyebilen kamusallığın bunaltıcı etkisidir. Cemaatler geleneksel toplumlarda olduğu gibi insan ile siyasi otorite arasında ara mekanizmalar olabilselerdi, devletin kendilerine karışmadığı sahici özerk sivil-medeni alanları kalabilseydi ve bu alanları merkezin örfi yasalarıyla değil kendi inançlarından neş’et eden kurallara göre düzenleyebilselerdi, kimsenin devlet üzerinde herhangi bir mücadeleye girişmesine gerek kalmazdı. En ücra köşedeki insanla ve her şeyle ilgili yasa yapacaksınız, sonra cemaat ve topluluklardan siyasete karışmalarına karşı çıkacaksınız. Kamusal karar mekanizmalarının “mahrem-özel” ve “sivil-medeni” alanlar üzerindeki hegemonyası sürdükçe gerilim eksik olmayacaktır.Bireyin özgür seçimlerde bulunduğu, örgütlü toplumun sivil kuruluşlar sayesinde kendine özerk alanlar açtığı sanal bir iddiadır. Gerçek olan modern kamusallığın her şeyin üstünü örttüğü demir kubbenin altında bireyin ve toplulukların giderek sahici özgürlüğün ne olduğunu unuttukları bir dünyada yaşamalarıdır.
Endüstri toplumunun ihtiyaçları, sınıf çatışmaları ve aydınlanmanın aklınca tasarlanan teoriler bugünün köklü gelişmelerine cevap veremiyor. Yeni bir politik bakışa ihtiyacımız var.Liberal demokrasinin temel sorunlarından biri “kamusal alan” tasarımı ve pratiğidir. Yeni kamusallığın oluşmasında rol oynayan değişimleri ve ortaya çıkan sorunları şöyle sıralamak mümkün:Ailenin değersizleştirilmesi ve erkeğin itibarsızlaştırılmasına paralel olarak mahremiyet yok olmaktadır. Mahremiyet şeffaflaşıp alenileştikçe ve teşhir edildikçe beden (fizyolojik-biyolojik gövde) din, gelenek ve aile bağlarından koparılıyor. Böylece mahremin merkezi öznesine, yani “kişi”ye (şahsiyet) ait gizem kalmıyor, her insanın “biricikliği”ne ait olanlar “bireyselleştirilmiş nesne/özne” piyasa tarafından determine ediliyor. Bireyselleşme şahsiyeti yok ettiği gibi, bedenin teşhiri de bütün bedenleri tek bedene dönüştürüyor. Herkes aynı giyiniyor, aynı gövde formuna girmeye çalışıyor. Oysa insanın biricikliğini koruyup geliştirmesini sağlayacak olan kişiliktir, kişilik bireycilikle yer değiştirince merkezini kendisinin belirlemediği sınırlı alanda insan “özgür-özerk” olduğu zannına kapılıyor.Bu kombinezonda bireyin hareketini, yani özgürlüğünü tanımlayan ve sınırlarını çizen “kamusal alan”dır. Dahası var: Mahremiyetin alenileştirilmesiyle “özel alan” devletin biçim verdiği kamusallık tarafından zaptedilmiş oluyor. “Mahrem/özel alan”ın alenileştirilmesi farkında olmaksızın “sivil alan”ın da devletin üzerinde etkin olduğu kamusal alanın ağır etkisi altına giriyor.Bu da sivil alanda kamusallık eğilim ve taleplerinin uyanıp güçlenmesinin önemli sebeplerinden biridir. Bir bakmışsınız sivil alanda kalması gereken kuruluş ve topluluklar birer siyasi parti veya devleti ele geçirmeye azmetmiş örgüt gibi kamusal-politik mücadele sahnesinde yerlerini alıyorlar. Bu kesinlikle sivil alanın lehine değildir, aksine cazibe, hükmetme, bölüşüm ve yönlendirme merkezini, yani devleti güçlendiriyor. Oysa geleneksel toplumda “mahrem-özel alan” ile “sivil alan” insan teki varlık ile devlet arasında ara korunaklar olarak fonksiyon görüyorlardı. Bununla bağlantılı eğitim ve terbiye ailenin elinden alındıkça; eğitim süreleri uzatılıp okul öncesi eğitim yaşı küçültüldükçe ve anne evden koptukça bireyin devletin kamusal kontrolüne geçmesi çok daha kolay oluyor. Endüstri devriminden başlamak üzere ortaya çıkan kentler, ulusal pazarlar ve uluslararası rekabetin gerekli kıldığı güvenliğin ve öne geçme dürtüsünün ancak ordular eliyle yürütülmesi; ulaşım, iletişim ve haberleşme teknolojisindeki baş döndürücü gelişmeler; büyüme hedeflerine göre ayarlanmış üretim, mübadele ve tüketim süreçleri sosyal, siyasi ve idari merkezileşmeyi hızlandırmaktadır. Her ne olursa olsun, ortadaki gerçek bireyin ve sivil alanın giderek merkezileşen, merkezileştikçe gücünü arttıran, gücünü arttırdıkça bilim, eğitim ve yasalar aracılığıyla otoriterliğini gizleyebilen kamusallığın bunaltıcı etkisidir. Cemaatler geleneksel toplumlarda olduğu gibi insan ile siyasi otorite arasında ara mekanizmalar olabilselerdi, devletin kendilerine karışmadığı sahici özerk sivil-medeni alanları kalabilseydi ve bu alanları merkezin örfi yasalarıyla değil kendi inançlarından neş’et eden kurallara göre düzenleyebilselerdi, kimsenin devlet üzerinde herhangi bir mücadeleye girişmesine gerek kalmazdı. En ücra köşedeki insanla ve her şeyle ilgili yasa yapacaksınız, sonra cemaat ve topluluklardan siyasete karışmalarına karşı çıkacaksınız. Kamusal karar mekanizmalarının “mahrem-özel” ve “sivil-medeni” alanlar üzerindeki hegemonyası sürdükçe gerilim eksik olmayacaktır.Bireyin özgür seçimlerde bulunduğu, örgütlü toplumun sivil kuruluşlar sayesinde kendine özerk alanlar açtığı sanal bir iddiadır. Gerçek olan modern kamusallığın her şeyin üstünü örttüğü demir kubbenin altında bireyin ve toplulukların giderek sahici özgürlüğün ne olduğunu unuttukları bir dünyada yaşamalarıdır.