Okul münazaralarının bir konusu da ‘turistin yarar ve zararı’ konusundadır. Kimine göre “bacasız fabrikadır, mutlaka gelmeli.”Kimine göre “Para her şey değil, gelmesin, ahlakımızı da bozmasın.” Bu çağda daha gerçekçi olan ise galiba şu yaklaşım: “Gelsin ama bunun kuralı, kaidesi, adab-ı muaşereti olsun. Hem hazır ayağımıza kadar gelen bu misafirlerimize ülkemizi ve medeniyetimizi tanıtarak imajımızı parlatalım, hem de döviz kazanalım.”Fetihçi bir millet, turiste hizmet ederek para kazanmayı içine kolay sindirebilmiş değildir! 1980’lere kadar hiç bilmediğimiz bu sektörde bugün geldiğimiz yer tam bir başarı hikâyesidir. Ancak yeni hamleleri yapmalıyız. Bir kere kabul edelim, turizm hâlâ ülkemizde deniz-kum-güneşten ibarettir. Büyük oranda sahillerdeki otellere hapsedilmiştir. Gelip, ‘kuma, güneşe bayıldık’ deyip ülkemizi görmeden dönüyorlar.Konuyu hâlâ ülkemizin zengin değerlerini tanıtmak için ele alıyor değiliz. Aslında parasal açıdan ele alınsa bile bu isabetli değil. Zira sahilleri yıkıp tahrip etmek pahasına kurulan otelcilik, işin kolay ve ucuz kısmı. Nasıl ki sanayide ‘fasonculuk-tedarikçilik’ yaparak asıl kârı işin sahibine bırakıyoruz, aynı şekilde sahillere hapsedilen ‘her şey dahil’ sistemi ile de yine işin hamallığını yapıyoruz. Aslında bu lokomotif sektörden para kazanamıyoruz. Nitekim turist sayısı bakımından dünyanın en büyük 6. turizm ülkesiyiz, ancak gelir açısından 12. sıradayız. Yani bize gelen turistlere para harcatmasını bilmiyoruz. Çünkü olayı ticarileştiremiyoruz.Sektörde asıl katma değer başka yerlerde. Kültürümüzü, tarihi derinliğimizi, insanlığın katman katman üst üste bindiği bu toprakları güzel ve cazip bir sunumla dünyanın önüne koysak açık ara bir numaralı turizm ülkesi oluruz. Ancak nasıl ki sanayimizin hâlâ nitelikli bir envanteri, uygulanmakta olan stratejik bir yol haritası, dönüşüm planı yoksa, durum turizm için de farklı değil.Turizm sektörü birçok cephede sıkışan Türkiye ekonomisi için büyük bir çıkış kapısı. 1970’lerden beri sıkıştığımız yerlerin başında her zaman döviz açığı başta gelir. Yetersiz ulusal tasarruflar da bunun temel nedeni. Tasarruf da aç kalarak yapılmaz! Nitelikli üretimden kazanılan para ile yapılır. Turizmi bir an evvel nitelikli yüksek katma değerli ürüne çevirmek gerekir.1984 yılındaki yaklaşık 1,5 milyar dolarlık cari açığa karşılık turizmden 271 milyon dolar, müteahhitlikten ise 63 milyon dolar gelirimiz varmış. 2011 yılı itibarıyla o cari açık tam 50 kat artarak 75 milyar dolara çıkarken, net turizm geliri de 78 kat artarak 20 milyar doları aşmış durumda. (Turizm bakanlarına kalırsa yanlış hesaplıyoruz ve gelir 30 milyar doları bulmuş durumda!) Dünyada başa güreştiğimiz inşaat sektöründen Türkiye’ye net kaynak transferi daha 1 milyar dolar. Bu insanlar dışarıda kazandıklarının bir kısmını yeniden yatırıma dönüştürüyor, ancak geri kalanını kendi ülkelerine getirmiyorlar. Neden? Bu konu hükümetin.2012’deki cari açığın neredeyse yarısını tek başına turizm kapatıyor. İşte Türkiye’nin emtiası, enerjisi, altını, madeni burada! Oturup kalkıp ‘enerji pahalandı, cari açık arttı, enflasyon durdurulamıyor’ sızlanması yerine, dünyadaki duayenlerinin danışmanlığında bir turizm dönüşüm süreci başarılırsa 10 seneye kalmaz Türkiye sadece turizm sektöründen cari açığın en az yarısını karşılar.Bu nasıl olacak? Bunun bir ayağı alternatif destinasyonları geliştirip dönüştürmek ise, diğer önemli ayağı da süreklilik kazanan tanıtım ayağında olmalıdır. Sonraki yazıda tam da bu noktada birkaç öneri getireceğim.
Okul münazaralarının bir konusu da ‘turistin yarar ve zararı’ konusundadır. Kimine göre “bacasız fabrikadır, mutlaka gelmeli.”Kimine göre “Para her şey değil, gelmesin, ahlakımızı da bozmasın.” Bu çağda daha gerçekçi olan ise galiba şu yaklaşım: “Gelsin ama bunun kuralı, kaidesi, adab-ı muaşereti olsun. Hem hazır ayağımıza kadar gelen bu misafirlerimize ülkemizi ve medeniyetimizi tanıtarak imajımızı parlatalım, hem de döviz kazanalım.”Fetihçi bir millet, turiste hizmet ederek para kazanmayı içine kolay sindirebilmiş değildir! 1980’lere kadar hiç bilmediğimiz bu sektörde bugün geldiğimiz yer tam bir başarı hikâyesidir. Ancak yeni hamleleri yapmalıyız. Bir kere kabul edelim, turizm hâlâ ülkemizde deniz-kum-güneşten ibarettir. Büyük oranda sahillerdeki otellere hapsedilmiştir. Gelip, ‘kuma, güneşe bayıldık’ deyip ülkemizi görmeden dönüyorlar.Konuyu hâlâ ülkemizin zengin değerlerini tanıtmak için ele alıyor değiliz. Aslında parasal açıdan ele alınsa bile bu isabetli değil. Zira sahilleri yıkıp tahrip etmek pahasına kurulan otelcilik, işin kolay ve ucuz kısmı. Nasıl ki sanayide ‘fasonculuk-tedarikçilik’ yaparak asıl kârı işin sahibine bırakıyoruz, aynı şekilde sahillere hapsedilen ‘her şey dahil’ sistemi ile de yine işin hamallığını yapıyoruz. Aslında bu lokomotif sektörden para kazanamıyoruz. Nitekim turist sayısı bakımından dünyanın en büyük 6. turizm ülkesiyiz, ancak gelir açısından 12. sıradayız. Yani bize gelen turistlere para harcatmasını bilmiyoruz. Çünkü olayı ticarileştiremiyoruz.Sektörde asıl katma değer başka yerlerde. Kültürümüzü, tarihi derinliğimizi, insanlığın katman katman üst üste bindiği bu toprakları güzel ve cazip bir sunumla dünyanın önüne koysak açık ara bir numaralı turizm ülkesi oluruz. Ancak nasıl ki sanayimizin hâlâ nitelikli bir envanteri, uygulanmakta olan stratejik bir yol haritası, dönüşüm planı yoksa, durum turizm için de farklı değil.Turizm sektörü birçok cephede sıkışan Türkiye ekonomisi için büyük bir çıkış kapısı. 1970’lerden beri sıkıştığımız yerlerin başında her zaman döviz açığı başta gelir. Yetersiz ulusal tasarruflar da bunun temel nedeni. Tasarruf da aç kalarak yapılmaz! Nitelikli üretimden kazanılan para ile yapılır. Turizmi bir an evvel nitelikli yüksek katma değerli ürüne çevirmek gerekir.1984 yılındaki yaklaşık 1,5 milyar dolarlık cari açığa karşılık turizmden 271 milyon dolar, müteahhitlikten ise 63 milyon dolar gelirimiz varmış. 2011 yılı itibarıyla o cari açık tam 50 kat artarak 75 milyar dolara çıkarken, net turizm geliri de 78 kat artarak 20 milyar doları aşmış durumda. (Turizm bakanlarına kalırsa yanlış hesaplıyoruz ve gelir 30 milyar doları bulmuş durumda!) Dünyada başa güreştiğimiz inşaat sektöründen Türkiye’ye net kaynak transferi daha 1 milyar dolar. Bu insanlar dışarıda kazandıklarının bir kısmını yeniden yatırıma dönüştürüyor, ancak geri kalanını kendi ülkelerine getirmiyorlar. Neden? Bu konu hükümetin.2012’deki cari açığın neredeyse yarısını tek başına turizm kapatıyor. İşte Türkiye’nin emtiası, enerjisi, altını, madeni burada! Oturup kalkıp ‘enerji pahalandı, cari açık arttı, enflasyon durdurulamıyor’ sızlanması yerine, dünyadaki duayenlerinin danışmanlığında bir turizm dönüşüm süreci başarılırsa 10 seneye kalmaz Türkiye sadece turizm sektöründen cari açığın en az yarısını karşılar.Bu nasıl olacak? Bunun bir ayağı alternatif destinasyonları geliştirip dönüştürmek ise, diğer önemli ayağı da süreklilik kazanan tanıtım ayağında olmalıdır. Sonraki yazıda tam da bu noktada birkaç öneri getireceğim.