Image may be NSFW.
Clik here to view.
ABD ve Rusya’nın Suriye’deki kimyasal silahlara dair anlaşması, Türkiye’de ve dışarıda pek çok kişice bölgede savaşı önlemeye yönelik olumlu adım ve cesur girişim olarak memnuniyetle karşılandı. Bense tümüyle zıt görüşteyim.Açık konuşmak gerekirse, anlaşmayı destekleyenlerin ya derinden ikiyüzlü, ya tehlikeli boyutta naif ya da en basitinden, kanlı bir diktatörün halkına karşı yürüttüğü savaşın şimdiden 100 binden fazla insanın canını aldığı Suriye’deki durumdan bihaber olduğunu düşünüyorum.Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD Başkanı Barack Obama’ya can simidi fırlatmasının akıllıca bir hamle olduğu doğru. Bu, Obama’ya, hem Amerikan halkı hem de yönetimi nezdinde hiçbir surette rağbet görmeyen bir savaşın dışında kalma şansı verirken, Putin yeniden kendini büyük bir küresel oyuncu olarak konumlandırabilecek. Rusya’yı iyi gösteren anlaşma, kamu diplomasisi tarihine, Moskova’nın yıllarca Esed’e silah göndererek ve daha önce her diplomatik çözümü engelleyerek çatışmayı alevlendirmesindeki rolünü gizlemeye yönelik başarılı bir çaba olarak geçecek.Kimyasal silah kullanımına takıntı düzeyinde odaklanma yüzünden en temel meselelerin bir kenara itildiğini yazan Brookings analisti Shadi Hamid ile niye tümüyle hemfikir olduğumu açıklayayım: “Kendi halkını öldürmek ve terörize etmekte kararlı bir rejim ve bölgenin geri kalanına yayılıp mezhepçi gerilimi körükleyerek Suriye’nin komşularını istikrarsızlığa sürükleyen vahşi bir iç savaş. (…) Suriye’nin feci, trajik çatışmalarının çözümü yönünde hareket etmesine yardımcı olması gereken şey, şimdi kimyasal silahlar üzerinden ikiyüzlü bir kedi-fare oyununa dönüştü.’’ Bu anlaşma, Suriye halkı kadar Türkiye için de kötü haber. Şu sebeplerden:Bir: Pek çok uzman, Suriye’nin tüyler ürpertici kimyasal silah cephaneliğinin güvenliğe alınması ve imha edilmesi sürecinin barış zamanında bile 10 yıl alacağına ve savaş sürerken teknik açıdan gerçekleştirilebilir olmadığına uzun zamandır dikkat çekiyor. Üstelik Esed, kendi halkına ve hazzetmediği komşularına karşı herhangi bir kısıtlamayla karşılaşmaksızın kullanabileceği biyolojik silahlarını ve diğer kitle imha silahlarını elinde tutacak.İki: Esed artık biliyor ki, bugüne kadarki ölümlerin yüzde 95’inden fazlasına sebep olan konvansiyonel silahları kullanmaktan sapmadığı müddetçe hemen her şey yanına kar kalabilir. Savaş devam edecek, daha fazla insan öldürülecek veya Türkiye yahut diğer komşu ülkelere kaçmayı yeğleyecek.Üç: Esed’in askeri altyapısına saldırının ertelenmesi, Suriyeli ılımlı isyancılara ağır darbe oldu, zira onlar saldırının sonucunda rejimin zayıflamasından avantaj elde etmeyi planlıyordu. Şimdiyse tam tersi durum oluştu.Dört: Savaş yeniden kızışırken Türkiye’de, özellikle de Hatay ve diğer sınır bölgelerinde Aleviler ile Sünniler arasındaki gerilim daha da tırmanacak.Türkiye Suriye’deki iç savaşın kendisine yansımalarını sınırlamak için ne yapabilir? Diplomatik cephede, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, geriye kalan tek olanaktan yana tercihini zaten kullandı: Anlaşmayı kabul et, ama işlememesi ihtimaline karşı B-planı için bastır. Bu senaryo, büyük ihtimalle, Türkiye ile ABD’nin hem rejime hem de fanatiklere karşı savaşta güvendikleri Özgür Suriye Ordusu ve diğer gruplara geniş çaplı askeri desteği içerecek. Ankara, Washington’a, Putin’den inisiyatifi geri alması ve mevcut anlaşmanın pek çok eksiğini kapatan tam kapsamlı siyasi çözüm ortaya koyarak Rus liderin blöfünü görmesi için baskı yapmalı.Ve son olarak, içerdeki iki ana dosyadan, Kürt ve Alevi sorunlarından kaçacak yer kalmadı. Doğu Suriye’de El Kaide ve Esed’i geriletebilmek için Türkiye, Suriyeli Kürtleri, çözüm sürecinin sonraki aşamasının parçası haline getirmeli. Alevi-Sünni çatışmasını önlemek için hükümet, Diyanet İşleri Başkanı’nın son önerileri ve cami-cemevi projesinin ruhunu temel alarak ilerlemeli ve bu adımları süratle somut yasalara geçirmeli. Gerçekçi olmak gerekirse, kimyasal silah anlaşmasının indirdiği darbeyi, aynı zamanda hem Türkiye hem Suriye’deki karmaşık sorunları çözecek yeni girişimlere dönüştürmekten başka bir seçenek bulunmuyor.
Clik here to view.
ABD ve Rusya’nın Suriye’deki kimyasal silahlara dair anlaşması, Türkiye’de ve dışarıda pek çok kişice bölgede savaşı önlemeye yönelik olumlu adım ve cesur girişim olarak memnuniyetle karşılandı. Bense tümüyle zıt görüşteyim.Açık konuşmak gerekirse, anlaşmayı destekleyenlerin ya derinden ikiyüzlü, ya tehlikeli boyutta naif ya da en basitinden, kanlı bir diktatörün halkına karşı yürüttüğü savaşın şimdiden 100 binden fazla insanın canını aldığı Suriye’deki durumdan bihaber olduğunu düşünüyorum.Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD Başkanı Barack Obama’ya can simidi fırlatmasının akıllıca bir hamle olduğu doğru. Bu, Obama’ya, hem Amerikan halkı hem de yönetimi nezdinde hiçbir surette rağbet görmeyen bir savaşın dışında kalma şansı verirken, Putin yeniden kendini büyük bir küresel oyuncu olarak konumlandırabilecek. Rusya’yı iyi gösteren anlaşma, kamu diplomasisi tarihine, Moskova’nın yıllarca Esed’e silah göndererek ve daha önce her diplomatik çözümü engelleyerek çatışmayı alevlendirmesindeki rolünü gizlemeye yönelik başarılı bir çaba olarak geçecek.Kimyasal silah kullanımına takıntı düzeyinde odaklanma yüzünden en temel meselelerin bir kenara itildiğini yazan Brookings analisti Shadi Hamid ile niye tümüyle hemfikir olduğumu açıklayayım: “Kendi halkını öldürmek ve terörize etmekte kararlı bir rejim ve bölgenin geri kalanına yayılıp mezhepçi gerilimi körükleyerek Suriye’nin komşularını istikrarsızlığa sürükleyen vahşi bir iç savaş. (…) Suriye’nin feci, trajik çatışmalarının çözümü yönünde hareket etmesine yardımcı olması gereken şey, şimdi kimyasal silahlar üzerinden ikiyüzlü bir kedi-fare oyununa dönüştü.’’ Bu anlaşma, Suriye halkı kadar Türkiye için de kötü haber. Şu sebeplerden:Bir: Pek çok uzman, Suriye’nin tüyler ürpertici kimyasal silah cephaneliğinin güvenliğe alınması ve imha edilmesi sürecinin barış zamanında bile 10 yıl alacağına ve savaş sürerken teknik açıdan gerçekleştirilebilir olmadığına uzun zamandır dikkat çekiyor. Üstelik Esed, kendi halkına ve hazzetmediği komşularına karşı herhangi bir kısıtlamayla karşılaşmaksızın kullanabileceği biyolojik silahlarını ve diğer kitle imha silahlarını elinde tutacak.İki: Esed artık biliyor ki, bugüne kadarki ölümlerin yüzde 95’inden fazlasına sebep olan konvansiyonel silahları kullanmaktan sapmadığı müddetçe hemen her şey yanına kar kalabilir. Savaş devam edecek, daha fazla insan öldürülecek veya Türkiye yahut diğer komşu ülkelere kaçmayı yeğleyecek.Üç: Esed’in askeri altyapısına saldırının ertelenmesi, Suriyeli ılımlı isyancılara ağır darbe oldu, zira onlar saldırının sonucunda rejimin zayıflamasından avantaj elde etmeyi planlıyordu. Şimdiyse tam tersi durum oluştu.Dört: Savaş yeniden kızışırken Türkiye’de, özellikle de Hatay ve diğer sınır bölgelerinde Aleviler ile Sünniler arasındaki gerilim daha da tırmanacak.Türkiye Suriye’deki iç savaşın kendisine yansımalarını sınırlamak için ne yapabilir? Diplomatik cephede, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, geriye kalan tek olanaktan yana tercihini zaten kullandı: Anlaşmayı kabul et, ama işlememesi ihtimaline karşı B-planı için bastır. Bu senaryo, büyük ihtimalle, Türkiye ile ABD’nin hem rejime hem de fanatiklere karşı savaşta güvendikleri Özgür Suriye Ordusu ve diğer gruplara geniş çaplı askeri desteği içerecek. Ankara, Washington’a, Putin’den inisiyatifi geri alması ve mevcut anlaşmanın pek çok eksiğini kapatan tam kapsamlı siyasi çözüm ortaya koyarak Rus liderin blöfünü görmesi için baskı yapmalı.Ve son olarak, içerdeki iki ana dosyadan, Kürt ve Alevi sorunlarından kaçacak yer kalmadı. Doğu Suriye’de El Kaide ve Esed’i geriletebilmek için Türkiye, Suriyeli Kürtleri, çözüm sürecinin sonraki aşamasının parçası haline getirmeli. Alevi-Sünni çatışmasını önlemek için hükümet, Diyanet İşleri Başkanı’nın son önerileri ve cami-cemevi projesinin ruhunu temel alarak ilerlemeli ve bu adımları süratle somut yasalara geçirmeli. Gerçekçi olmak gerekirse, kimyasal silah anlaşmasının indirdiği darbeyi, aynı zamanda hem Türkiye hem Suriye’deki karmaşık sorunları çözecek yeni girişimlere dönüştürmekten başka bir seçenek bulunmuyor.
