Türk hükümetini geçen hafta vuran yolsuzluk skandalı, tahmin edilebileceği üzere, bu çarpıcı suçlamalardan çıkacak siyasi hasara dair spekülasyon patlamasına yol açtı.Yöneltilen en önemli sorulardan biri, elbette, gelecek yılki seçimlerin bundan nasıl etkileneceği. AKP en değerli sermayelerinden birini -yasa dışı uygulamalara karşı dürüst savaşçı imajını- gerçekten kaybetti mi yoksa iktidar partisi Türk siyasetinin klasik taktiği olan dikkati başka yöne çekmeye başvurarak -dış güçleri suçla ve komplo teorileri üret- hasarı dizginlemeyi başarabilecek mi? Hükümetin, Gezi protestolarında olduğu gibi, üst üste ikinci kez, toplumsal gerilimlerin arka planını anlamaya çalışmak ya da vahim ve ayrıntılı suçlamaları ciddi biçimde soruşturmak yerine, Türkiye’yi, ülkenin ilerlemesini engellemeye çalışan karanlık güçlerin naçar kurbanı olarak göstermeye çalışması dikkate şayan. Bu, pek çok AKP seçmenine ikna edici gelebilir ve partiyi seçim yenilgisinden kurtarabilir, ama hükümetin yurtdışındaki itibarına ölümcül zarar veriyor. Güven kaybının özellikle Türk ekonomisi üzerinde bilhassa kısa vadede yıkıcı etkileri olabilir.Yolsuzluk bombasının patladığı gün, etkili Foreign Affairs dergisinin yeni sayısı yayımlandı. Editörlere göre boyutu, son dönemdeki performansı ve ekonomik potansiyeli bakımından gelecek 10 yılda izlenmesi özellikle ilginç ve yatırımcılar açısından cazip altı ülke ve bölge için ayrı bir bölüm hazırlamışlar. Bunlar Meksika, Güney Kore, Polonya, Türkiye, Endonezya, Filipinler ve Mekong bölgesi. Türkiye hakkındaki makaleyi, Financial Times’ın bilgileri de bağlantıları da sağlam olan İstanbul muhabiri Daniel Dombey yazmış. Dombey, Erdoğan hükümetlerinin son 10 yıldaki ekonomik başarılarının iyi bir özetini çıkarırken başlıca sorunları da toparlıyor: Yabancı fon ile yakıta bağımlılık ve halihazırda sürdürülemez boyutta cari açık. Bu ekonomik tuzakları bir kenara koyarsak, Dombey’e göre, Türkiye’nin karşı karşıya olduğu baş meydan okuma siyasi. Başbakan Erdoğan’ın Gezi protestolarını demir yumrukla ezmesine ve özellikle Koç Holding hakkında suç duyurusunda bulunarak, iş aleminde böyle bir atmosferin Türkiye’nin çaresizce ihtiyaç duyduğu doğrudan yabancı yatırımı kaçıracağı korkusu yaratmasına atıfta bulunan Dombey, şu sonuca varıyor: “Erdoğan’ın başıbozuk politika yapıcılığının ekonomiye zarar vermesi riski, özellikle doğal kaynakları az ve kendi sermayesi küçük olan bir ülkede daha da büyük. Hükümet medyayı kötü haberler yayımlıyor diye cezalandırmaya devam ederse, büyük kararlar bir adamın halet-i ruhiyesine bağlı olarak verilirse, şirketlerin gözü yağma boyutunda cezalarla korkutulursa, Türkiye’nin alışık hale geldiği oranlarda büyümeyi sürdürmesi ihtimali kalmaz.’’ Bence bugünlerde neyin hayat memat meselesi olduğunu gayet iyi özetliyor. Dış gözlemci ve analistlere göre, son 10 yılda Türkiye’nin ekonomisi ve demokrasisini güçlendirmede böylesine başarılı olmuş muhafazakâr koalisyon içinde kopan savaşın en önemli unsuru, hangi ifşadan kimin sorumlu olduğu kesinlikle değil. Hükümetin, pek çok kişinin bildiği, ama açık etmekten herkesin korktuğu uygulamalara ışık tutma cesaretine sahip insanları cezalandırarak, yolsuzluk suçlamalarını örtbas etmeye çalıştığına dair her şeyden baskın çıkan izlenim.10 küsur yıldır Türkiye’de çalışan yabancı bir işadamı, geçen hafta konuştuğumuzda, en tepeye uzanan yolsuzluk suçlamalarına hiç şaşırmadığını söyledi. İktidar partisiyle yakın ilişkiler ve görüldüğü kadarıyla büyük rüşvetler olmadan, çok kârlı enerji sektöründe ihale kazanmanın imkânsız olduğunu anlattı. Onun hesabına göre, son skandal, hükümetin şeffaflığından ve politikalarının öngörülebilirliğinden emin olmayan şirketler üzerinden kısa vadeli yatırımlar üzerinde kesinlikle olumsuz etki yapacak. Yabancı işadamı, aynı zamanda şunu söyleyerek beni şaşırttı: Şimdiki ifşalar, uzun vadede, Türkiye’nin rüşvetin ve benzeri kirli dolapların dönmediği, şirketlerin eşit muamele gördüğü bir oyun sahası olduğuna dair güveni yeniden tesis etmeye yardımcı olabilir. Ama şunu da vurgulamadan geçmedi: Bunun gerçekleşmesi için şimdiki soruşturmanın, hükümetin müdahalesi ve baskısı olmadan yürütülüp sonuçlandırılması gerekir. Maalesef o yolda ilerliyoruz gibi gözükmüyor.
Türk hükümetini geçen hafta vuran yolsuzluk skandalı, tahmin edilebileceği üzere, bu çarpıcı suçlamalardan çıkacak siyasi hasara dair spekülasyon patlamasına yol açtı.Yöneltilen en önemli sorulardan biri, elbette, gelecek yılki seçimlerin bundan nasıl etkileneceği. AKP en değerli sermayelerinden birini -yasa dışı uygulamalara karşı dürüst savaşçı imajını- gerçekten kaybetti mi yoksa iktidar partisi Türk siyasetinin klasik taktiği olan dikkati başka yöne çekmeye başvurarak -dış güçleri suçla ve komplo teorileri üret- hasarı dizginlemeyi başarabilecek mi? Hükümetin, Gezi protestolarında olduğu gibi, üst üste ikinci kez, toplumsal gerilimlerin arka planını anlamaya çalışmak ya da vahim ve ayrıntılı suçlamaları ciddi biçimde soruşturmak yerine, Türkiye’yi, ülkenin ilerlemesini engellemeye çalışan karanlık güçlerin naçar kurbanı olarak göstermeye çalışması dikkate şayan. Bu, pek çok AKP seçmenine ikna edici gelebilir ve partiyi seçim yenilgisinden kurtarabilir, ama hükümetin yurtdışındaki itibarına ölümcül zarar veriyor. Güven kaybının özellikle Türk ekonomisi üzerinde bilhassa kısa vadede yıkıcı etkileri olabilir.Yolsuzluk bombasının patladığı gün, etkili Foreign Affairs dergisinin yeni sayısı yayımlandı. Editörlere göre boyutu, son dönemdeki performansı ve ekonomik potansiyeli bakımından gelecek 10 yılda izlenmesi özellikle ilginç ve yatırımcılar açısından cazip altı ülke ve bölge için ayrı bir bölüm hazırlamışlar. Bunlar Meksika, Güney Kore, Polonya, Türkiye, Endonezya, Filipinler ve Mekong bölgesi. Türkiye hakkındaki makaleyi, Financial Times’ın bilgileri de bağlantıları da sağlam olan İstanbul muhabiri Daniel Dombey yazmış. Dombey, Erdoğan hükümetlerinin son 10 yıldaki ekonomik başarılarının iyi bir özetini çıkarırken başlıca sorunları da toparlıyor: Yabancı fon ile yakıta bağımlılık ve halihazırda sürdürülemez boyutta cari açık. Bu ekonomik tuzakları bir kenara koyarsak, Dombey’e göre, Türkiye’nin karşı karşıya olduğu baş meydan okuma siyasi. Başbakan Erdoğan’ın Gezi protestolarını demir yumrukla ezmesine ve özellikle Koç Holding hakkında suç duyurusunda bulunarak, iş aleminde böyle bir atmosferin Türkiye’nin çaresizce ihtiyaç duyduğu doğrudan yabancı yatırımı kaçıracağı korkusu yaratmasına atıfta bulunan Dombey, şu sonuca varıyor: “Erdoğan’ın başıbozuk politika yapıcılığının ekonomiye zarar vermesi riski, özellikle doğal kaynakları az ve kendi sermayesi küçük olan bir ülkede daha da büyük. Hükümet medyayı kötü haberler yayımlıyor diye cezalandırmaya devam ederse, büyük kararlar bir adamın halet-i ruhiyesine bağlı olarak verilirse, şirketlerin gözü yağma boyutunda cezalarla korkutulursa, Türkiye’nin alışık hale geldiği oranlarda büyümeyi sürdürmesi ihtimali kalmaz.’’ Bence bugünlerde neyin hayat memat meselesi olduğunu gayet iyi özetliyor. Dış gözlemci ve analistlere göre, son 10 yılda Türkiye’nin ekonomisi ve demokrasisini güçlendirmede böylesine başarılı olmuş muhafazakâr koalisyon içinde kopan savaşın en önemli unsuru, hangi ifşadan kimin sorumlu olduğu kesinlikle değil. Hükümetin, pek çok kişinin bildiği, ama açık etmekten herkesin korktuğu uygulamalara ışık tutma cesaretine sahip insanları cezalandırarak, yolsuzluk suçlamalarını örtbas etmeye çalıştığına dair her şeyden baskın çıkan izlenim.10 küsur yıldır Türkiye’de çalışan yabancı bir işadamı, geçen hafta konuştuğumuzda, en tepeye uzanan yolsuzluk suçlamalarına hiç şaşırmadığını söyledi. İktidar partisiyle yakın ilişkiler ve görüldüğü kadarıyla büyük rüşvetler olmadan, çok kârlı enerji sektöründe ihale kazanmanın imkânsız olduğunu anlattı. Onun hesabına göre, son skandal, hükümetin şeffaflığından ve politikalarının öngörülebilirliğinden emin olmayan şirketler üzerinden kısa vadeli yatırımlar üzerinde kesinlikle olumsuz etki yapacak. Yabancı işadamı, aynı zamanda şunu söyleyerek beni şaşırttı: Şimdiki ifşalar, uzun vadede, Türkiye’nin rüşvetin ve benzeri kirli dolapların dönmediği, şirketlerin eşit muamele gördüğü bir oyun sahası olduğuna dair güveni yeniden tesis etmeye yardımcı olabilir. Ama şunu da vurgulamadan geçmedi: Bunun gerçekleşmesi için şimdiki soruşturmanın, hükümetin müdahalesi ve baskısı olmadan yürütülüp sonuçlandırılması gerekir. Maalesef o yolda ilerliyoruz gibi gözükmüyor.